مسلما برای پاسخ به این سوال که معماری اسلامی چیست،باید بر گذری کلی و اجمالی بسنده کرد.معماری اسلامی را میتوان دارای چهار شیوه ی مصری،شامی،مغربی و ایرانی داست.وجود شیوه ی مختلف در معماری اسلامی میتواند روایت کننده ی این مساله ی مورد توجه باشد که معماری اسلامی از سرزمینی خاص به دیگر سرزمین های مسلمان شیوع پیدا نکرده.بلکه در پس ورود اسلام به نقاط مختلف،تاثیراتی را بر معماری هر سرزمین میتوان مشاهده کرد.بدیهتا تفکر اسلامی به عنوان این تفکر تاثیر گذار در اسرزمین های مسلمان شده،سبب پیدایش نوعی معماری که تشابه تفکر سازندگان در آن مشهود است میگردد.دوره های ارزشمند معماری اسلامی در ایران را میتوان از ابتدای قرن چهارم هجری تا اواسط دوره ی قاجار دانست.با شروع معماری اسلامی در ایران درقالب شیوه ای با نام خراسانی به مدت یک قرن،شاهد کوتاه شدن بناها و سادگی آن ها تحت تاثیر شعار برابری اسلام هستیم که در دوره ی بعد رنگ میبازد.در قرن بعد معماری اسلامی در ایران شاهد ظهور شیوه ای دیگر است.شیوه ی رازی که در شمال ایران با ساخت گنبد رک متولد میشود و تا قرن هفتم ادامه میابد.شیوه ی رازی گرچه از شمال ایران آغاز میگردد،منسوب به ری است.از ویژگی های معماری این دوره میتوان افزایش کیفیت مصالح،حجیم و یکپارجه شدن دیوارها و بازگشت شکوه پارتی بناها نام برد. دوره ی بعد که سه قرن به طول می انجامد شیوه ی آذری است که ابتدا درزمان حکومت ایلخانیان ،وسپس با حکومت تیموریان ادامه میابد.دراین دوره شاهد طاق های تیزه دار به جای طاق های مازه دار قبل از اسلام هستیم.وجود دانشمندانی چون خواجه نصیر طوسی و غیاث الدین جمشید کاشانی و تشکیل مجمعی با مدیریت خواجه نصیر،که تلفیق ریاضی و هنر را در پی داشت،هندسی شدن بناها را ازین پس موجب میشد. آخرین شیوه ی ارزشمند در معماری اسلامی در ایران ظهور شیوه ی اصفهانی از قرن یازدهم است.کمال این دوره را میتوان در زمان حکومت شاه عباس صفوی دانست.که ویژگی های انحصاری شهرسازی،شیوه ی ساخت و ساز و استفاده از آمود ها را داراست.رنگ فیروزه ای مورد بحث نیز در دوران حکوت شاه عباس به عنوان نماد آسمان در اندیشه ی عرفانی اسلام به وفور بکار برده شد.آخرین نکته ی قابل ذکر تاثیر دین برمعماری این دوره همچون معماری دوران کلیسا شاهد ویژگی های مشابه مانند حرکت از تاریکی به سوی روشنایی هستیم.اما وجه تمایز اساسی در نظرگاه پدیدار میشود.در معماری اسلامی بیننده به حرکت دید وا داشته میشود و نظرگاه دایما در حال تغییر است حال آنکه در معماری باروک شاهد فضایی تخت بر یک محور میانی ثابت هستیم.که ناشی از تفاوت اندیشه ی متاثر در اسلام و مسیحیت است.