معماران معاصر ایران, اتووود - بزرگترین سایت معماری
ثبت نام عضو جدید ایمیل آدرس: رمز عبور : رمز عبور را فراموش کردم

به جامعترین سامانه ارتباطی و اطلاع رسانی معماران معاصر ایران خوش آمدید خانه |  ثبت نام |  تماس با ما |  درباره ما |  قوانین سایت |  راهنما |  تبلیغات




موضوعـات مــعـماری
معماری و دیگر حوزه های فکر   - 1706
20 بنا که هرگز ساخته نشد   - 17
منظر شهری   - 1591
پداگوژی انتقادی   - 17
طراحي داخلي   - 1166
کارگاهْ مسابقه قوام الدین شیرازی   - 16
نظریه معماری   - 1131
شهرهای در حرکت   - 15
سازه های شهری   - 1080
مسابقه مرکز اجتماعی شهر صدرا   - 15
تکنولوژی ساخت   - 1072
معماری بایومورفیک   - 15
معماری حوزه عمومی   - 1062
سینما ـ طراحی صحنه ـ معماری   - 15
مرزهای معماری   - 1047
رابرت ونتوری در بیست و پنج روایت   - 15
نگاه نو به سكونت   - 915
اینستالیشن های شهری   - 14
المان شهری   - 868
ویلا ساوا ـ لوکوربوزیه   - 14
نظریه شهری   - 835
معماری و غذا   - 13
معماری و سیاست   - 802
فیلم پارازیت ساخته بونگْ جونْ هو   - 13
معماری مدرن   - 776
معماری و دشت   - 12
معماری پایدار   - 744
معماری خاورمیانه   - 11
کلان سازه   - 731
ده کتاب که هر معمار باید بخواند   - 11
روح مکان   - 670
معماری خوانی   - 10
آینده گرایی   - 660
ده پروژه کمتر شناخته شده لوکوربوزیه متقدم   - 10
معماری منظر   - 628
کنگو کوما ـ استادیوم ملی توکیو   - 10
برنامه ریزی شهری و منطقه ایی   - 624
کلیسای رونشان ـ لوکوربوزیه   - 10
آرمان شهرگرایی   - 587
بی ینال ونیز   - 10
طراحی صنعتی   - 575
درس گفتارهای اتووود   - 10
معماری تندیس گون   - 570
معماری و انسان شناسی   - 10
توسعه پایدار   - 566
فمینیسم   - 9
معماری شمایل گون   - 556
معماری و فضای زیرساخت های نرم   - 9
منتقدان معماری   - 556
اتوره سوتساس به روایت آلیس راستورن   - 9
نوسازی و بهسازی بافت های شهری   - 545
مسابقه دانشجویی اتووود ـ دوردوم. مسابقه دوم   - 9
معماریِ توسعه   - 517
ده زن برتر تاریخ معماری مدرن   - 9
باز زنده سازی   - 494
لیوینگ آرکیتکچر   - 9
هنر مدرنیستی   - 437
معماری تخت جمشید   - 8
معماری یادمانی   - 390
معماری بلوک شرق ـ جهان در حال محو شدن   - 8
طراحی نئولیبرال   - 387
شارلوت پریاند به روایت آلیس راستورن   - 8
معماری سبز   - 385
مسابقه دانشجویی اتووود ـ دوردوم. مسابقه اول   - 8
تغییرات اقلیمی   - 371
تز 1400   - 8
معماری ارزان   - 363
معماری آمریکای جنوبی   - 8
تراشه های کانسپچوال   - 359
معماری و جنگ   - 7
معماری پست مدرن   - 352
طراحی و ضایعات به روای آلیس راستورن   - 7
معماری محدود   - 333
ردلف شیندلر به روایت الیس راستورن   - 7
بنای محدود   - 323
گونتا اشتلزل به روایت آلیس راستورن   - 7
گرمایش زمین   - 317
مینت د سیلوا به روایت آلیس راستورن   - 7
معماری محلی   - 308
جنبش "جانِ سیاهان مهم است" و مسئله‌ی طراحی به روایت آلیس راستورن   - 7
اتووود کلاسیک   - 304
ریچارد نویترا به روایت آلیس راستورن   - 7
محوطه سازی   - 295
طراحی در زمانه بحران به روایت آلیس راستورن   - 7
معماری تجربی   - 285
کارلو اسکارپا به روایت آلیس راستورن   - 7
بدنه سازی شهری   - 277
عبور از مرحله جنینی   - 7
کتابخانه ی اتووود   - 276
معماری مصر   - 7
اقتصادِ فضا   - 274
منبع شناسی اتووود   - 7
معماری انتقادی   - 272
پاویون ایران ـ بی ینال ونیز 2016   - 7
معماری ـ سینما   - 268
رقابت مجتمع چندعملکردی شهید کاظمی قم   - 7
زنان و معماری   - 250
آلوار و آینو آلتو به روایت آلیس راستورن   - 7
فضای منفی   - 247
هشت کوتاه نوشته در مورد پوپولیسم   - 7
عکاسی   - 241
طراحی و پناهجویان   - 7
مسکن حومه شهری   - 237
آیلین گری به روایت آلیس راستورن   - 7
معماری های تک   - 235
باوهاوس به روایت آلیس راستورن   - 7
هنر انتزاعی   - 229
لوسی رای به روایت آلیس راستورن   - 7
گرافیک   - 215
مارسل بروئر به روایت آلیس راستورن   - 7
مسکن عمومی   - 209
چارلز رنه مکینتاش به روایت آلیس راستورن   - 7
طراحی مبلمان   - 208
باکمینستر فولر به روایت آلیس راستورن   - 7
معماری و فاجعه   - 199
طراحی در بازی و تاج و تخت به روایت آلیس راستورن   - 7
معماری فضای داخلی   - 185
سائول باس به روایت آلیس راستورن   - 7
معماری و رسانه   - 180
میس ون در روهه به روایت آلیس راستورن   - 7
مسکن روستایی   - 178
معماری و عکاسی به روایت آلیس راستورن   - 7
پروژه های دانشجویی از سراسر جهان   - 178
طراحی روی بام به روایت آلیس راستورن   - 7
معماری ژاپن   - 174
صد و بیست و یک تعریف معماری   - 6
معماری ایران   - 169
پنج پروژه لوکوربوزیه متاخر که هیچگاه ساخته نشدند   - 6
ترسیمات معماری   - 166
فرایند تکامل معماری مدرن هند   - 6
هنر گفت و گو   - 165
مسابقه ویلا 1400   - 6
بلندمرتبه ها   - 138
ورنر پنتون به روایت آلیس رستورن   - 6
اتووود ـ ایران معاصر   - 123
ده پرسش از دو معمار   - 6
معماری کوچک مقیاس   - 106
جنتریفیکیشن   - 6
ویرانه ها   - 104
معماری استرالیا   - 5
مدرنیته؛ از نو   - 98
زنان، آشپزخانه، مقاومت   - 5
معماری چین   - 97
گزارش فرانسویِ وس اندرسون   - 5
معماری آسیا   - 93
تناقض هاوپیچیدگی ها:تئوریهای پیچیدگیِ ونتوری وجیکوبز   - 5
معماری اروپا   - 91
اکنی استودیو   - 5
معماری مذهبی   - 90
کتاب هایی در باب یوتوپیا   - 5
معماری فاشیستی   - 89
رادایکالیسم ایتالیایی در سیزده روایت   - 5
معماران و چالش انتخاب معماری   - 87
شهرسازی کوچک مقیاس   - 5
معماری جنگلی   - 84
چهار یادداشت برای علی اکبر صارمی   - 4
اکسپو   - 83
اتومبیل در چهار روایت کوتاه از بری ریچاردز   - 4
ویروس کرونا و معماری   - 80
بلوپرینت   - 4
فیلوکیتکت   - 79
اتووودْ آبزرور   - 4
معماری و هنر انقلابی   - 79
شهر ژنریک و نامکان ها   - 4
گفت و گو با مرگ   - 79
اکسپوی دبی. 2020   - 4
معماری پراجکتیو   - 78
چالش های اخلاقی ریاضت ورزی در معماری به روایت پیر ویتوریو آئورلی   - 4
جهان علمیْ تخیلی   - 74
چگونه یوتوپیا در روسیه انقلابی مدفون شد   - 4
معماری هند   - 70
فرایند خلاقیت چهار پیشگام معماری مدرن   - 4
معماری دیجیتال   - 68
همه ما سایبورگ هستیم   - 4
پالپ نیوز ِ اتووود   - 68
فرهنگ کمپ به روایت سوزان سانتاگ   - 4
بحران آب   - 65
اختلال های تشخیصی معماران مدرن   - 4
مدارس معماری   - 65
معمای حبابی   - 4
معماری و نقاشی   - 61
معماری پساصنعتی   - 4
پداگوژی   - 60
معماری آفریقا   - 3
زاغه نشینی   - 57
اتووودْ باکسْ آفیس   - 3
معماری و روانشناسی   - 57
مدرنیسم هیپی   - 3
طراحی مُد   - 56
معماری مدارس   - 3
معماری کانستراکتیویستی   - 54
داریوش شایگان و هنر ایرانی   - 3
معماری و هوش مصنوعی   - 53
بازپس گیری حریم خصوصی مان به روایت آنا وینر   - 3
معماری و رنگ   - 53
ژان بودریار؛ شفافیت، ابتذال و آلودگی رابطه   - 3
معماری و ادبیات   - 52
فیلم پدر ساخته ی فلوریان زلر   - 3
آنتروپوسین   - 52
شش پروژه شاخص معماری پست مدرن   - 3
معماری بیابانی   - 50
اندیشیدن از مجرای پاسخ های کووید 19 با فوکو   - 3
معماری و آب   - 50
باشگاه مشت زنی   - 3
معماری اوایل قرن بیستم روسیه   - 47
رقابت آسمانخراش ایوُلو 2016   - 3
هنر روسیه   - 45
آینده کجاست؟ روایتی از رولینگ استون   - 3
طراحی در وضعیت پندمیک به روایت آلیس راستورن   - 45
لویی کان به روایت آلیس راستورن   - 2
باهاوس   - 44
اسمیتسن‌ ـ رابین هود گاردنز   - 2
جنبش متابولیسم   - 44
کودتایی که در مورد ان صحبت نمی کنیم   - 2
معماری و گیم   - 40
تعییرات زیست محیطی ـ انقلاب یا انهدام   - 2
معماری و سلامت   - 37
یوتوپیاهای سیاره ای . نیکیتا داوان با آنجلا دیویس و گایاتری اسپیواک   - 2
درگذشت زاها حدید   - 35
جودیت باتلر مارا به تغییر شکل خشم مان فرا می خواند؛ گفت و گویی با ماشا گِسِن   - 2
معمارْستاره ها به روايت اتووود   - 34
برج سیگرام چگونه جهانی شد؟   - 2
طراحی پارامتریک   - 34
زیستْ ریاضت و همبستگی در فضای اضطراری   - 2
اکسپو شانگهای 2010   - 33
فیس بوک، گوگل و عصر تاریک سرمایه داری نظارتی   - 2
معماری آمریکا   - 33
شهرهای پیشاصنعتی   - 2
معماری مجازی   - 31
رابرت نوزیک، یوتوپیا و دولت حداقلی   - 2
اکسپو میلان 2015   - 28
فیلم های اتووود   - 2
پاویون های سرپنتین   - 28
سایبرفمینیسم   - 2
معماری پس از یازدهم سپتامبر   - 25
معماری و کودک   - 2
معماری؛ خیر مشترک و امید اجتماعی   - 24
سایبورگ   - 2
معماری و کوه   - 23
سایبرنتیک   - 1
طراحی جزییات   - 23
نمایش های مد پرادا   - 1
معماری و آسمان   - 21
ان اف تی   - 1
جشن نامه اتووود   - 21
متاورس   - 1
زاها حدید از نگاه معماران ایرانی   - 21
فیلمْگفتارهای معماری و پداگوژی معماری   - 1
زنانِ معمارِ ایرانی و سقف شیشه ای در نوزده روایت   - 20
تابْ آوری دفاتر نوپای معماری   - 1
معماری ـ موسیقی   - 19
پیتر آیزنمن و خانه شماره یک به روایت روبرت سومول   - 1
شانزده کتاب برای ورود به جهان اِی آی و عصر آنتروپوسین   - 19
ده پرسش از هشت معمار   - 1
سینما به ترتیب الفبا به روایت هاوارد سوبر   - 18
چهل نکته در باب هایدگرْخوانی   - 1
فرهنگ نفت   - 18
شهرْخوانی با اتووود   - 1
پردیس ویترا   - 18

طــراحــــــــــــــان
آر ای ایکس   - 3
زیگموند فروید   - 19
آراتا ایسوزاکی   - 16
ژان بودریار   - 11
آرشیگرام   - 8
ژان نوول   - 22
آرکی زوم   - 6
ژاک دریدا   - 19
آلبرت پوپ   - 4
ژاک لوگوف   - 4
آلدو روسی   - 15
ژیل دلوز   - 34
آلفرد هیچکاک   - 5
سائول باس   - 7
آلوار آلتو   - 19
ساسکیا ساسن   - 9
آلوارو سیزا   - 9
سالوادور دالی   - 2
آن تینگ   - 4
سانا   - 5
آنتونی گائودی   - 28
سانتیاگو کالاتراوا   - 14
آنتونی وایدلر   - 5
سدریک پرایس   - 3
آنتونیو نگری   - 6
سو فوجیموتو   - 18
آنسامبل استودیو   - 2
سوپراستودیو   - 9
آنیش کاپور   - 8
سورِ فِهْن   - 6
آی وِی وِی   - 34
سوزان سانتاگ   - 10
آی/ تری   - 2
شاشونا زوبوف   - 4
اُ ام اِی   - 59
شیبیک و کریستوف   - 2
اتوره سوتساس   - 8
شیگرو بان   - 34
ادریان لابوت هرناندز   - 5
عبدالعزیز فرمانفرمایان   - 4
ادوارد برتینسکی   - 1
فدریکو بابینا   - 30
ادوارد سعید   - 17
فرانک گهری   - 50
ادوارد سوجا   - 10
فرانک لوید رایت   - 45
ادواردو سوتو دی مُرِ   - 18
فرای اوتو   - 10
ادولف لوس   - 9
فردا کولاتان   - 2
ارو سارینن   - 30
فردریک جیمسون   - 4
اریک اوون موس   - 14
فرشید موسوی   - 3
اریک هابسبام   - 2
فمیهیکو ماکی   - 4
استن آلن   - 4
فیلیپ جنسن   - 7
استیون هال   - 32
گابریل کوکو شنل   - 2
اسلاوی ژیژک   - 18
گایاتری چاکراوارتی اسپیواک   - 7
اسنوهتا   - 7
گرگ لین   - 7
اسوالد متیوز اونگرز   - 7
گونتا اشتلزل   - 1
اسوتلانا بویم   - 5
لئوپلد بانچینی   - 2
اسکار نیمایر   - 38
لئون کریر   - 2
اف او اِی   - 9
لبس وودز   - 26
ال لیسیتسکی   - 5
لوئیس باراگان   - 2
الیس راستورن   - 112
لوئیس مامفورد   - 1
اِم اِی دی   - 25
لودویگ لئو   - 3
ام وی آر دی وی   - 74
لودویگ میس ون دروهه   - 29
اماندا لِــوِت   - 4
لودویگ هیلبرزیمر   - 4
اورهان پاموک   - 4
لودویگ هیلبرزیمر   - 1
اویلر وو   - 9
لوسی رای   - 15
ایلین گری   - 9
لویی کان   - 39
ایوان لئونیدوف   - 4
لوییجی مورتی   - 1
بئاتریس کُلُمینا   - 10
لوییس بورژوا   - 8
بال کریشنادوشی   - 4
لُکُربُزیه   - 153
باک مینستر فولر   - 13
لیام یانگ   - 4
برنارد چومی   - 36
لینا بو باردی   - 4
برنارد خوری   - 2
مارتین هایدگر   - 32
برنو زوی   - 7
مارسل بروئر   - 7
بنیامین برتون   - 8
مارشال برمن   - 16
بوگرتمن   - 1
مانفردو تافوری   - 16
بی یارکه اینگلس   - 69
مانوئل کاستلز   - 3
پائولو سولری   - 4
ماکسیمیلیانو فوکسِس   - 10
پائولو فریره   - 2
مایکل سورکین   - 4
پاتریک شوماخر   - 3
مایکل گریوز   - 6
پال گلدبرگر   - 1
محمدرضا مقتدر   - 4
پرویز تناولی   - 2
مخزن فکر شهر   - 1
پری اندرسون   - 3
مـَــس استودیو   - 3
پل ویریلیو   - 28
معماران آر سی آر   - 5
پیتر آیزنمن   - 59
معماران مورفسس   - 16
پیتر برنس   - 5
موریس مرلوپنتی   - 2
پیتر زُمتُر   - 69
موشه سفدی   - 12
پیتر کوک   - 10
میشل سر   - 3
پیر بوردیو   - 5
میشل فوکو   - 59
پییر ویتوریو آئورلی   - 14
نائومی کلاین   - 5
تئودور آدورنو   - 7
نورمن فاستر   - 36
تادو اندو   - 13
نیکلای مارکوف   - 1
تام مین   - 13
هانا آرنت   - 10
تام ویسکامب   - 10
هانری لفور   - 24
تاکامیتسو آزوما   - 3
هانی رشید   - 5
توماس پیکتی   - 5
هرزوگ دی مورن   - 31
توماس هیترویک   - 31
هرنان دیاز آلنسو   - 18
تیتوس بورکهارت   - 2
هنری ژیرو   - 3
تیموتی مورتُن   - 2
هنریک وایدولد   - 1
تیو ایتو   - 25
هنس هولین   - 5
جاشوا پرینس ـ رامس   - 2
هوشنگ سیحون   - 14
جان برجر   - 2
هومی بابا   - 2
جان هیداک   - 7
واسیلی کاندینسکی   - 2
جف منن   - 2
والتر بنیامین   - 30
جفری کیپنس   - 3
والتر گروپیوس   - 18
جورجو آگامبن   - 8
ورنر پنتون   - 5
جوزپه ترانی   - 2
ولادیمیر تاتلین   - 13
جولیا کریستوا   - 2
ولف پریکس   - 1
جونیا ایشیگامی   - 7
ونگ شو   - 8
جیمز استرلینگ   - 1
ویتو آکنچی   - 12
جین جیکوبز   - 2
ویوین وست وود   - 6
چارلز جنکس   - 7
ک. مایکل هیز   - 2
چارلز رنه مکینتاش   - 7
کارلو اسکارپا   - 13
چارلز کوریا   - 15
کازو شینوهارا   - 2
چاینا میه ویل   - 4
کازیو سجیما   - 2
حسن فتحی   - 6
کالین روو   - 1
حسین امانت   - 3
کامران دیبا   - 13
خورخه لوئیس بورخس   - 2
کامرون سینکلر   - 11
داریوش آشوری   - 1
کریستفر الکساندر   - 2
داریوش شایگان   - 13
کریستین نوربرگ ـ شولتز   - 15
دانیل لیبسکیند   - 24
کریم رشید   - 5
دنیس اسکات براون   - 10
کلر استرلینگ   - 2
دورته مندروپ   - 3
کلود پَره   - 3
دیلرـ اِسکـُـفیدیو+رِنفرو   - 23
کنت فرمپتن   - 14
دیوید رُی   - 2
کنزو تانگه   - 10
دیوید گیسن   - 2
کنستانتین ملنیکف   - 3
دیوید هاروی   - 25
کنگو کوما   - 47
رابرت نوزیک   - 2
کوپ هیمِلبِلا   - 23
رابرت ونتوری   - 31
کورنلیوس کاستوریادیس   - 3
رُدولف شیندلر   - 7
کوین لینچ   - 7
رضا دانشمیر   - 5
کیانوری کیکوتاکه   - 1
رم کولهاس   - 119
کیتیو آرتم لئونیدویچ   - 1
رنزو پیانو   - 34
کیشو کـُـروکاوا   - 8
ریچارد مِیر   - 8
یان گِل   - 9
ریچارد نویترا   - 7
یو ان استودیو   - 32
ریموند آبراهام   - 1
یورگن هابرماس   - 15
رینر بنهام   - 2
یورن اوتزن   - 1
رینهولد مارتین   - 5
یونا فریدمن   - 5
ریکاردو بوفیل   - 7
یوهانی پالاسما   - 12
زاها حدید   - 196

کـاربـــــــری هـا
مسکونی   -877
گالری   -95
زیرساخت های شهری   -477
هتل   -84
فرهنگی   -383
ورزشی   -68
پاویون   -303
حمل و نقل عمومی   -39
موزه   -273
بیمارستان و داروخانه و کلینیک   -38
اداری ـ خدماتی   -255
ویلا   -27
تفریحی   -192
مجموعه های مسکونی   -8
مسکونی ـ تجاری   -173
زاغه نشینی   -6
اموزشی   -158
سرویس بهداشتی عمومی   -5
صنعتی   -114
عناصر یادمانی شهری   -5
معماری مذهبی   -108
تجاری   -3
حامی اتووود
مقـــــــــــالات
    دیوید هاروی و شهر در قامت فهمی انسانْ تولید
        آرش بصیرت "سردبیر اتووود"
    پهنه ی معلق تهران؛ شاه عبدالعظیم یا شهر ری
        علی رنجی پور
    دیوید هاروی و شهرســــــــــــــــــــــــــــــــــازی آلترناتیو
        آرش بصیرت "سردبیر اتووود"
    هنر گفت و گو ـ جان بریسندن و اد لوییس با دیوید هاروی
        آرش بصیرت "سردبیر اتووود"
چنـــــد پــــروژه
مجموعه مسکونی شاه پریان
طراح : علیرضا امتیاز "مدیر اتووود"
منزل شخصی دکتر دلیر - خیابان ولیعصر کوچه 8
طراح : محمود امیدبخش
مجموعه ي تجاري و پاركينگ طبقاتي شقايق
طراح : امين حشمتی
خانه شعر ، پايان نامه معماري كارشناسي ارشد
طراح : م معيت
گذرگاه همیابی
طراح : محمود امیدبخش
کاریــــــــــــابی
   کاریابی
   لیست درخواست ها ی قبلی شما
   لیست کاندیدها به تفکیک استان
   لیست فرصت های کاری به تفکیک استان
وبـــــلـاگ هـــــا
آرشیتکت نمونه
مدیر : مسعود زمانیها
معماری به مثابه ساخت-سجاد نازی
مدیر : سجاد نازی
فتوت نامه معماران
مدیر : اخوان الصفا
مجله معماری Architecture Foolad City
مدیر : مسعود پریوز
معــــرفی کتــــــاب
رهیافت پدیدارشناسی در اندیشه پیتر زومتور
نویسنده :  .
انتشارات : علم معمار

حامی اتووود
 رسانه ی تخصصی معماری و شهرسازی میم زون
داریوش آشوری، زبان بسته و چالشی به نام جهان مدرن
اتووود سرویس خبر:   ندا باقری "دبیر تحریریه اتووود"
1394/04/11
مـنـــــــبـع : گفت‌وگو کننده: مهدی جامی
تعداد بازدید : 3119

ایده‌های نهفته در پس “فرهنگ علوم انسانی” و پروژه “زبان باز” داریوش آشوری چیست؟ داریوش آشوری به پرسش‌های مهدی جامی در این باره پاسخ می‌دهد. این گفت‌وگو در دو بخش منتشر می‌شود.

■ مهدی جامی: نام فرهنگ شما فرهنگ علوم انسانی است، اما همه‌ی اصطلاحات این علوم در این فرهنگ نیامده است. چه نوع واژه هایی در این فرهنگ می توان یافت؟ یا می شود انتظار داشت که معادلی برای آن آمده باشد؟

داریوش آشوری: در دیباچه‌ی نشرِ یکمِ این فرهنگ چه‌گونگیِ پیدایشِ ایده‌ی این کار و روندِ شکل‌گیریِ آن را شرح داده ام. پایه‌یِ آن طرحی ست که در سالِ ١٣۵۴در پژوهشگاهِ علومِانسانی پایه‌گذاری کردم و با نامِ واژگانِ فلسفه و علومِ اجتماعی در دو جلد (انگلیسی-فارسی و فرانسه-فارسی) منتشر شد. آن “واژگان” کوششی بود برای گردآوریِ برابرنهاده‌هایِ مترجمان و مؤلفانِ فارسی‌زبانِ حوزه‌یِ فلسفه و علومِ اجتماعی برایِ تِرم‌هایِ این گستره از علوم به زبان‌های انگلیسی و فرانسه. در آغاز هدف از این کار نشرِ آن به صورتِ فرهنگ نبود، بلکه آن واژه‌ها را با همکاریِ تنی چند از آن جهت گردآوری کردم که به کارِ ترجمه‌ی یک “فرهنگِ علوم اجتماعی” بیاید که سازمانِ یونسکو به زبانِ انگلیسی منتشر کرده بود. هدف این بود که کتابِ مرجعی برای دانشجویان و مترجمان و پژوهشگرانِ این حوزه فراهم آید.

اما، آن کارِ اصلی را نتوانستیم به انجام برسانیم. زیرا فضایِ علمیِ درخورِ برایِ چنان کارهای بنیادی، و از جمله زبانی رسا و کارامد برای آن، وجود نداشت. من نیز سرانجام وادار به ترکِ آن پژوهشگاه شدم. ولی کاری که برایِ گردآوریِ زبانمایه‌ی موجود برای علومِ اجتماعی کرده بودیم مرا به فکر انداخت که آن را برای بهره‌مندیِ مترجمان منتشر کنیم. و این کار را هم کردیم. برخی از مترجمان و اهلِ این علوم هم این کار را پسندیدند و ستودند. زیرا برایِ نخستین بار دستمایه‌ای از واژگان در اختیارشان می‌گذاشت. آن کار، و نامِ “واژگان”، سپس الگویی شد برایِ دیگران تا در زمینه‌هایِ گوناگونِ علمی و فنی به گردآوری و نشرِ “واژگان” بپردازند و نامِ “واژگان” برایِ این گونه فرهنگ‌ها رسمیّتی یافت. پس از انقلاب نیز به‌ویژه “سازمانِ نشر دانشگاهی”، به مدیریتِ آقای نصرالله پورجوادی، در پیش‌بردِ این روشِ گردآوری واژگانِ علمی کوشا بود. کارِ افزودن بر مایه‌ی واژگانِ علوم اجتماعی بر اساسِ منابعِ تازه را دیگران، بر پایه‌ی جلدِ انگلیسی-فارسیِ آن نشرِ نخستین، چند بار دنبال کرده اند.

و اما، این کار برایِ من سرآغازی شد برای آن که به چند-و-چونِ دستمایه‌ی موجودِ واژگانِ فلسفه و علوم اجتماعی و نیز کم-و-کاستی‌های آن در زبانِ فارسی آگاه‌تر شوم. سپس با بینش و تجربه‌ای که در بابِ کاربردِ واژگانِ علمی و واژه‌سازی برایِ آن، در دوره‌ی دستیاریِ زنده‌یاد غلامحسین مصاحب در دایره‌المعارفِ فارسی یافته بودم، رفته-رفته برانگیخته شدم که این کار را با دیدی سنجشگرانه دنبال کنم. (شرحِ گسترده‌ی داستانِ این “ماجراجوییِ” علمی و زبانی را می‌توانید در “دیباچه”یِ فرهنگِ علومِ انسانی ببینید.)

پایه‌یِ کارِ من در تألیفِ فرهنگِ کنونی همان گردآوری‌ای بوده است که آن زمان از برابرنهاده‌های مترجمانِ فارسی برای آن واژگان کرده بودم. در آن کارِ نخستین هر درایند (مدخل)ی به نامِ هر کسی ثبت شده بود که به نظر می‌رسید نخستین به‌کاربرنده‌یِ آن است. اما بازسنجیِ آن برابرنهاده‌ها و ارزیابیِ میزانِ روایی، سنجیدگی، و کارامدی‌شان، همچنین کوشش برایِ جبرانِ کم-و-کاستی‌ها و روشمند کردنِ رهیافت به مسأله تا جایِ ممکن، کاری ست که در این چهل سال، به رغمِ همه‌ی گرفتاری‌هایِ آوارگی و جا به جا شدن‌ها و تنگناها، دنبال کرده ام. و چنان که می‌بینید ویراست سوم آن هم منتشر شده است. البته آنچه تا کنون برایِ این هدف انجام داده ام، چه از نظر کمیّت و چه کیفیت، با آن کارِ پایه‌ایِ نخستین، همان واژگان، تفاوتِ بنیادین دارد. از نظرِ تفاوت تنها همین را بگویم و بگذرم که شمارِ درایندهایِ ویراستِ آخر بیش از سی‌هزار است، یعنی حدودِ چهار برابرِ درایندهایِ آن واژگان.

می‌بینید که کارِ من در ان زمینه از گردآوریِ مایه‌ی موجود در زبانِ فارسی آغاز شده و سپس به ارزیابی و اصلاح و تکمیلِ آن پرداخته ام. در “درامدِ” فرهنگ ذیلِ عنوان‌هایِ “درباره‌یِ این واژه‌نامه”، “هدفِ این واژه‌نامه”، و “روشِ این واژه‌نامه” به‌تفصیل در این باره‌ سخن گفته ام که چه شد که از آن گردآوری به اندیشه‌یِ تألیفِ فرهنگی از بنیاد تازه برای علومِ انسانی رسیدم. و این کار چه‌گونه، با چه روش، و بر پایه‌یِ چه منابعی به انجام رسیده است.

بنا بر این، این فرهنگ ناگزیر نمی‌توانسته است یک فرهنگِ جامع برای علوم انسانی در زبانِ فارسی باشد و چنین داعیه‌ای نیز ندارد، بلکه بیش‌تر پایه‌گذار و راهگشا ست برایِ ورز دادنِ زبانِ فارسی و مایه‌ورکردنِ آن در برخورد با واژگانِ پایه‌ای و پیرامونیِ حوزه‌یِ علومِ انسانی در زبانِ انگلیسی، تا آن جا که از دستِ من برمی‌آمده است. برای نمونه بگویم که یکی از کارهایی که در این فرهنگ به انجام رسیده پاسخگویی به نیازِ برابریابیِ درست و رسا برای واژگانی ست که در زبان‌های اروپایی با پسوندهای “-ایسم” و “-ایست” به کار می‌روند، از جمله به‌فراوانی در علوم‌ سیاسی و مکتب‌ها و بحث‌هایِ نظریِ آن.

در این فرهنگِ به جایِ روشِ مکانیکیِ گذاشتنِ پسوندهای “-گرا” و “-گرایی” یا چیزهایِ دیگر مانندِ “-گر” و “-گری”– که نسلِ پیشینِ مترجمانِ ما در پیش گرفته بودند– نشان داده ام که با توجه به بارِ معناییِ هر یک از این تِرم‌ها و معناهایِ، دستِ کم، چهارگانه‌یِ پسوندِ –ایسم در زبانِ انگلیسی، چه‌گونه باید چندین پسوندگونه‌یِ فارسی را در برابرِ آن به کار برد. حدودِ چهل سال پیش مقاله‌ای در بازگفت و توجیهِ این روش منتشر کردم. کاربستِ آن روش در این فرهنگ دنباله‌یِ همان کارِ پژوهشی ست.بسیاری از مترجمان در این سال‌ها، بر پایه‌یِ همین فرهنگ، این روش را پسندیده اند و برابرنهاده‌های آن را به کار می‌برند.

■ در مقدمه نوشته اید که برخی واژه‌ها از ویراست‌های پیشین حذف شده و برخی افزوده شده است. معیارتان برای حذف واژه ای یا افزودن واژه ای چیست؟

در این فرهنگ، افزون بر واژگانِ پایه‌ایِ علومِ انسانی، شمارِ بالایی از واژه‌هایی نیز آمده است که آن‌ها را “واژگانِ پیرامونی” نامیده ام. مراد-ام از این برداشت واژه‌هایی ست که به‌فراوانی در این گونه متن‌ها می‌آیند بی‌آن که به معنایِ کاملِ کلمه واژه‌هایِ فنّی و اصطلاحی به شمار آیند. گروهی از آن‌ها در آن گردآوریِ نخستین هم راه یافته بودند و یا سپس خود به آن افزوده ام. اما در بازبینی‌ها به نظر-ام رسیده است که وجودشان در این فرهنگ ضرورتی ندارد و فرهنگ‌های دوزبانه‌یِ دیگر می‌توانند پاسخگویِ آن‌ها باشند. با این دید آن‌ها را حذف کرده ام تا جا برایِ واژه‌های ضروری‌تر باز شود.

■ همه‌ رشته‌های علوم انسانی فرهنگنامه های خاص خود را دارند. زبان‌شناسی، مثلا، خود دارای واژه‌نامه‌های متعدد است. فاصله این فرهنگ با آن واژه‌نامه‌ها در کجا ست؟ به عبارت دیگر، این فرهنگ نمی تواند و همانطور که گفتید قرار نبوده جامع اصطلاحات علوم انسانی و اجتماعی باشد. پس چه واژه هایی برای وارد شدن در این فرهنگ انتخاب می شوند؟

بنایِ کارِ این فرهنگ، از آغاز، چنان که گفتم، هرگز این نبوده است که یک فرهنگِ جامع برایِ علومِ انسانی باشد. نوآوری این فرهنگ و جایگاهی که برای خود پیدا کرده شیوه‌ی برخوردِ آن با زبانِ فارسی ست و روشِ آن برایِ توسعه‌ی این زبان. هدف این کار بیرون آوردنِ زبانِ فارسی از تنگناهایِ واژگانی آن در برخورد با زبان‌هایِ پیشاهنگِ علومِ انسانیِ مدرن است. همچنین بازیافتِ بخشی از سرمایه‌یِ تاریخیِ واژگانِ زبانِ فارسی، با دیدی سنجشگرانه، در خدمتِ چنین هدفی ست. فرهنگ‌هایی که به ‌آن‌ها اشاره کردید، تا آن جا که من دیده ام، هیچ‌یک چنین روش و سیاستی را دنبال نکرده اند. بلکه همگی دنباله‌یِ روشِ همان واژگانِ فلسفه و علومِ اجتماعی را گرفته اند. یعنی، گردآوریِ برابرنهاده‌ها از زیرنویسِ صفحه‌های کتاب‌ها یا در برابرنامه‌یِ پایانِ آن‌ها. فرهنگِ علومِ انسانیِ دستِ کم دو-سه هزارِ واژه‌یِ ترکیبی و مشتق را به زبانِ فارسی شناسانده یا زنده کرده است که پیش از آن به این شکل شناخته نبوده اند. (از نمونه‌‌های ساده‌ی آن‌ها همین دو واژه‌ی “برابرنهاده” و “برابرنامه” است که در همین چند سطر می‌بینید.)

■ در جاهای مختلفی شما گفته اید که شماری از این مفاهیم در فارسی نام ندارد یا نداشته و معادل سازی‌های شما را می توان، به این ترتیب، نام‌گذاری آن چیزها و مفاهیم تلقی کرد. نامیدن چیزها، به قول باختین، بازی در نقش حضرت آدم در کتاب مقدس است که با موضوعات بکر سر-و-کار داشت و باید بر آنها نام می گذاشت. آیا واقعا این مفاهیم بی سابقه و کاملا جدید اند؟ آیا مفاهیمی که فکر می کنیم تازه است واقعا تازه است؟ یا نام و تعبیری دارد و داشته است در فرهنگ ما که آن را چه بسا فراموش کرده ایم و باید از نو آنها را کشف کرد؟

اگر در این نکته، چنان که باید، درنگ کنیم که تمدنِ مدرن بر دوشِ علم و علم‌باوری تا حدّ‌ِ علم‌پرستی بنا شده و انقلابِ عظیمی که در شیوه‌ی زیستِ بشر از نظرِ مادّی و معنوی، در این دو-سه قرن پدید آمده بر بنیادِ انقلابِ علمی دست در دستِ انقلابِ صنعتی بوده است، درمی‌یابیم که برایِ تولیدِ دستگاه‌های عظیمِ واژگانیِ علم و صنعت و تمامیِ شکلِ زیستِ بشرِ مدرن -از جمله شهرنشینی با تمامیِ لوازمِ آن- یک انقلابِ زبانی نیز ضروری بوده است. گشودنِ راه برایِ ورودِ ده‌ها هزار واژگانِ فنیِ لاتینی-یونانی-بنیاد و رفتارِ تکنیکی-مکانیکی با آن‌ها برایِ زایا کردنِ هرچه بیش‌ترشان، از ناگزیری‌های انفجارِ علمی و تکنولوژیکی بوده که جهانِ مدرن را پدید آورده است. (به این بحث در کتابِ زبانِ باز پرداخته ام.)

از نظرِ من، که در هر دو حوزه‌ی زبانی سال‌ها کار و پژوهش کرده ام، یعنی هم زبانِ فارسی و هم سه زبانِ اروپایی، به‌ویژه انگلیسی، این مفاهیم در اصل نه در زبانِ ما وجود داشته نه در زبانِ آن‌ها. این‌ها همه فراورده‌هایِ ذهنِ مدرن و زبانِ مدرن اند که در زبان‌هایِ اروپایی جا افتاده و “طبیعی” شده اند، اما در زبانِ ما -به دلایلی که بحثِ آن را در مقاله‌هایِ خود درباره‌ی مسائلِ زبانی‌مان کرده ام- هنوز غریبه اند. البته، همه‌یِ آن‌ها یکباره “نو” نیستند، بلکه دستگاهِ واژگانیِ “سنّتی” هم با پذیرفتنِنقش‌های معناییِ تازه در خورِ نیازهایِ تازه می‌توانند در دستگاهِ مفاهیمِ مدرن جایی پیدا ‌کنند، چنان که در هزاران مورد کرده اند. (از جمله، در بابِ دگردیسیِ معنایی و نیز دگرگونیِ بسامدِ گروهی از واژه‌هایِ فارسی در برخورد با زبان‌هایِ اروپایی، نگاه کنید به مقاله‌های من دربازاندیشیِ زبانِ فارسی، همچنین به مقاله‌های “فارسی شکر است” و “زبانِ تجدد” به همین قلم، که این دو بر روی اینترنت یافت می‌شود.)

■ شما با معادل های جدید خواه ناخواه می گویید که این کلمه/ مفهوم قبلا نبوده است. چقدر می توان اطمینان داشت که یک مفهوم واقعا جدید است؟ از نظر شما “جدید” یعنی چه؟ چطور می شود که برخی از مفاهیم علوم انسانی که با انسان و تاریخ دراز هستی و جامعه او سر و کار دارد اینقدر تازه باشد که نیاز به معادل تازه داشته باشد؟

اگر مفهوم‌هایِ نادیدنی، مانندِ مفهوم‌هایِ علومِ انسانی را کنار بگذاریم، فهمِ این نکته در بابِ آنچه به چشم می‌توان دید ساده است. اگر از تمامیِ از سازمان‌هایِ اداری و نهادهایِ فرهنگی و اجتماعی و روابطِ مدرن در یک شهرِ مدرن و شیوه‌هایِ پیچیده‌یِ زندگی و رفتار در درون‌ِ آن چشم‌بپوشیم و تنها از نظرِ ساخت-و-ساز به ساختمان‌هایِ مدرن چشم بدوزیم، به آسمان‌خراش‌ها، که ساخته‌هایِ همین صد سالِ اخیر در زندگانیِ بشر اند، می‌بینیم که این‌ها چه‌گونه، برپایه‌یِ علومِ فیزیک و شیمی و ده‌ها رشته‌یِ مهندسیِ مدرن و نیز به یاریِ ابزارها و ماشین‌هایی ساخته شده اند که همگی دستاوردِ انقلابِ علمی و صنعتی در همین دویست ساله‌یِ اخیر اند. بنا بر این، این‌ها همه “جدید” اند و پدیده‌هایی بی‌پیشینه در زندگانیِ بشر.

در نتیجه، به دستگاه‌هایِ واژگانیِ جدید نیازمندند که بتواند بارِ معنایی و کاربردیِ آن‌ها را بکشد. اگر تنها به پیچیدگی و گوناگونیِ سازمایه‌هایِ شیمیاییِ‌ای که در آن‌ها به کار رفته بیندیشید یا به سازمانِ در-هم-تنیده‌یِ لوله‌کشی‌ها و سیم‌کشی‌های آب و برق و گاز و تلفن‌شان و دستگاه‌هایِ اداره‌کننده و به-کار-اندازنده‌شان، و آن‌ها را در کنارِ ساختمان‌هایِ قدیمیِ سه-چهار طبقه بگذارید، روشن است که میانِ این بناهایِ مدرن و بناهایِ پیشامدرن شکافِ عظیمی می‌بینید که ناگزیر می‌باید در دستگاه‌هایِ زبانی و واژگانی‌شان بازتافته باشد. هم به آنچه به سازندگی‌شان ربط دارد و هم به آنچه به کاربرد‌شان. دانش و تجربه‌یِ محدودی که معمار و بنّایِ جهانِ پیشامدرن با شاگردی نزدِ “اوستا”یِ خود می‌آموخت، اکنون استادان به صورتِ صدها رشته‌یِ ویژه‌کاریِ علمی و فنی در هنرستان‌ها و دانشگاه‌ها درس می‌دهند؛ درس‌هایی که برایِ آن‌هاِ زبانمایه‌هایِ ویژه‌کاری (تخصص)، یعنی دستگاه‌هایِ واژگانیِ پرورده‌یِ کلان و گسترش‌پذیر، ضروری ست. ذهنیّتِ مدرن روش‌ها و تکنیک‌هایِ برساختنِ این دستگاه‌هایِ واژگانی و زبانمایه‌ها را هم آفریده و سازمان داده است.

آنچه هم که از واژگان و زبانمایه‌ی پیشه‌وریِ پیشامدرن، برایِ مثال، در زبانمایه‌یِ معماریِ مدرن و فنونِ مهندسیِ مربوط به آن بازمانده است، ناگزیر، با مایه‌هایِ معناییِ تازه و چه‌بسا با تعریف‌هایِ تازه، توانسته است دوام بیاورد و در دستگاه‌هایِ واژگانیِ مدرن جایی بیابد. این مثالی بود از گوشه‌ای از دستاوردهای شگرفِ علم و تکنولوژی مدرن که دلِ اتُم را نیز شکافته و هر آنچه را که بر رویِ زمین یافت‌پذیر است به اُبژه‌یِ شاخه‌ای از علم بدل کرده است و اکنون از زمین به سویِ تسخیرِ عالم کیهانی روان است.

در نتیجه، در جوارِ انقلابِ علمی و صنعتی و پا به پایِ آن‌ها، همچون بنیادِ ضروریِ رشدِشان، یک انقلابِ زبانی هم در ساحتِ واژگان رخ داده است که تنها چشم‌هایِ آشنا با تاریخِ این انقلابِ در حوزه‌یِ زبان‌شناسی آن را درمی‌یابند، و نه حتا کارشناسانِ این حوزه‌هایِ علمی و صنعتی که به کار برندگانِ دستگاهِ واژگانیِ رشته و حرفه‌یِ خود اند که آن واژگانِ “مصنوعی”، بر اثرِ آشنایی و عادت، برای‌شان طبیعی شده است.

همچنین است در قلمروِ علومِ انسانی. درست است که انسان در جهان‌هایِ پیشامدرن در قالبِ شبکه‌یِ روابط اجتماعی‌ای می‌زیست که از دیدِ علومِ انسانیِ مدرن آن‌ها را به نامِ نهادهایِ اجتماعی و سیاسی و فرهنگی و اقتصادی می‌شناسیم، اما هرگز به این عنوان‌ها به آن‌ها آگاهی نداشته و آن‌ها را ذیلِ این نام‌ها نمی‌شناخته است. واژه‌هایِ اجتماع، سیاست، فرهنگ، و اقتصاد، در گذشته، کاربردِ پیشامدیِ بسیار محدودی داشته اند، آن هم به معنایی ناروشن، در بسترِ فرهنگِ جهانِ پیشامدرن و با کمترین ربط به معنایِ علمیِ مدرن‌شان. هرگز با یایِ نسبت به کار نمی‌رفته اند، یعنی اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی.

در صدساله‌ی اخیر است که از راهِ ترجمه‌یِ واژه‌هایِ société, politique, culture, économie از زبانِ فرانسه این واژه‌هایِ کهن را بارِ معناییِ مدرن بخشیده ایم و یایِ نسبت را هم برایِ کاربردهایِ نخست ژورنالیستی، و سپس علمی و دانشگاهی، به آن‌ها چسبانده ایم و از آن‌ها تِرمِ علمیِ مدرن ساخته ایم. این واژه‌ها در زبان‌هایِ مادرِ مدرنیّت (پیشاپیشِ همه، فرانسه و انگلیسی) تا دورانِ مدرن چنین بارِ معناییِ گیتیانه (سکولار) و همچنین بسامدِ بی‌اندازه نداشته اند و نامی برای یک رشته‌یِ علمی هم نبوده اند.

در دورانِ مدرن است که هر یک از این‌ها، با زیرشاخه‌هایِ اداری و فنی و علمی‌شان، دستگاهِ واژگانیِ کلانی را به دنبال می‌کشند که پیوسته بر آن‌ها افزوده نیز می‌شود. این مفهوم‌هایِ علمی و فنی همگی جدید اند و اگر بارِ معنایی‌ِ کنونی‌شان بر واژگانِ دیرینه نیز سوار شده باشد، دستگاهِ واژگانی‌شان، شاملِ ده‌ها و صدها و گاه چندهزار ترم (چنان که در علمِ اقتصاد و شاخه‌های آن) “جدید” است، یا به واژه‌ی رساتر، مدرن است، اگرچه خویشاوندی‌ای نیز با واژگانِ کهن داشته باشند. برایِ نمونه، درنگی بفرمایید در معنایِ واژه‌یِ “مجلس” در زبانِ ما که چه‌گونه از مجلسِ عروسی و عزا به مجلسِ قانون‌گذاری تبدیل شده است که نسبتِ بسیار کمرنگی با کاربردهایِ دیرینه و هنوز روایِ آن دارد. مجلس، در واژگانِ سیاسیِ فارسی، که واژگانِ مدرن است، بارِ معناییِ خود را از واژه‌یِ فرانسویِ parlement گرفته است.

■ واژه های پیشنهادی شما که تازه و فارسی هستند برای ترجمه متون معاصر حتما کاربرد دارند اما اگر بخواهیم متنی قدیمی را ترجمه کنیم چه باید بکنیم؟ آیا نباید زبان ترجمه اش را کمی کهنه‌تر بگیریم؟ مثلا، عواید به جای سود و بازده در ترجمه‌یِ returns. خود شما وقتی متنی کلاسیک را ترجمه می کنید چه سیاستی دارید؟ آن را به زبان تر و تازه و نوسازی شده امروزی ترجمه می کنید یا رنگی از کهنگی را در انتخاب واژه ها حفظ می کنید؟ آیا چنان واژه ها و معادل‌هایی که برای ترجمه متون قدیمتر باید استفاده کرد در فرهنگ شما آمده است؟

البته، همه‌یِ واژه‌های پیشنهادیِ من “تازه و فارسی” نیستند، که گمان می‌کنم مرادِ شما از این تعبیر فارسیِ سره باشد. من هوادارِ به کار بردنِ واژه‌هایِ اصیلِ فارسی ام که به ضربِ قلمِ منشیانِ درباری و “علما” و “فضلا” جای خود را بی‌هوده به سیلِ واژه‌های عربی‌تبار سپرده اند. دلایلِ علمی و فنیِ این گرایش را نیز در مقاله‌های بازاندیشیِ زبانِ فارسی و همچنین در پیشگفتارِ فرهنگ گفته ام. از واژه‌هایِ عربی‌تبار آنچه را که ضروری یا جایگزین‌ناپذیر باشد به کار می‌برم. امّا، به‌خلافِ عادت و روشِ دیرینه‌ای که برای فضل‌فروشی صرف و نحوِ عربی را نیز همراهِ آن‌ها وارد فارسی می‌کرد، می‌کوشم آن‌ها را در قالبِ فارسی و بنا به دستور زبانِ فارسی به کار گیرم. همچنان که برخی واژه‌هایِ اساسیِ اندیشه‌یِ علمی و فلسفیِ اروپایی (مانندِ ایده، سوژه، اُبژه) را نیز پذیرفته و در فرهنگِ خود آورده ام و در نوشته‌های‌ام به کار می‌برم.

امّا آنچه شما از نظرِ جوازِ سبکیِ ترجمه می‌گویید به متن‌هایِ ادبی برمی‌گردد نه متن‌هایِ علمی. اگر کسی، برایِ مثال، بخواهد نوشته‌هایِ گالیله یا نیوتُن یا داروین را به فارسی ترجمه کند، وسواس در باره‌ی ویژگی‌هایِ سبکی اثر، از جمله دیرینگیِ واژگان و سبکِ نوشتار، و بازتاباندنِ آن در ترجمه کارِ بیهوده‌ای ست. برایِ مثال، در ترجمه‌ی نوشته‌های آدام اسمیت یا مارکس یا کانت یا ماکس وبر نباید چنین وسواسی داشت. زیرا که این نویسندگان همت‌شان در جهتِ رساندنِ هرچه عریان‌تر و سرراست‌ترِ معناست نه دادنِ پژواکِ ادبی یا زیبایی شناسانه به اثرِ خود. اما آن جا که پایِ آثارِ ادبی در میان باشد، کار حکمِ دیگری دارد.

و اگر مترجم هنرِ سبک‌آوری داشته باشد، ترجمه روح و معنایِ بهتر و ژرفتری پیدا می‌کند. و البته، بازتاباندنِ کهن‌شیوگیِ متن در ترجمه هم می‌تواند از آرایه‌هایِ زیباشناسیک در ترجمه باشد. من خود در ترجمه‌ی یک اثرِ شاعرانه مانندِ مکبثِ شکسپیر یا اثری فلسفی‌ مانندِ چنین گفت زرتشت، که با زبانِ شاعرانه‌ و آهنگِ حماسیِ پُرتوان نوشته شده است، یا اثری مانندِ شهریارِ ماکیاوللی که شیوا و گیرانویسی در آن بخشی از ساختارِ معنا ست، کوشیده ام زبانی “نئوکلاسیک” به کار بگیرم که هم طنینی از زبانِ کلاسیکِ شعر و نثرِ فارسی در آن باشد و هم رابطه‌ی اُرگانیکِ خود را با زبانِ زنده‌یِ امروزی نگاه داشته باشد. امّا در ترجمه‌یِ جلد هفتم تاریخِ فلسفه به قلمِ فردریک کاپلستن تنها رسایی و روشنیِ زبان را در نظر داشته ام نه طنین ادبیِ آن را. در این ترجمه کوشیده ام از زبانِ مغلق و تاریکِ رایج در سنتِ زبانِ فلسفی در میانِ ما دوری کنم. اگر در ترجمه‌یِ متن‌هایِ ادبی گرایش‌ام به آراستگی ست، در نگارش و ترجمه‌یِ متنِ علمی یا فلسفی به پیراستگی ست. اما پیراستگی نیز خالی از حسِ زیباشناسیک نیست.

■ در بحث های واژه گزینی و معادل سازی معمولا به معنای واژه یا اجزای سازنده آن توجه می شود، مثلا in +put و معادل درونداد برای آن. اما چه بسا معنای واژه های سازنده اصطلاح و انتقال آن به فارسی کمکی به فهم یک تعبیر یا اصطلاح نکند (مثلا governing body اگر به هیات حاکم یا حکمران ترجمه شود). شما فکر می کنید چقدر معنا مهم است و چقدر ارتباط برقرار کردن معادل پیشنهادی با مخاطب فارسی اهمیت دارد؟ (مثلا هیات حکمران بگوییم یا بسادگی بگوییم هیات مدیره؟)

هیأتِ مدیره ترجمه‌ای ست از managing council یا board of directors، که در موردِ شرکت‌ها به کار می‌رود . governing body، تا آن جا که من می‌دانم، حوزه‌یِ کاربردیِ دیگری دارد. برای مثال، در موردِ آژانس بین‌المللی اتمی به کار می‌رود، که “حاکمان (governers)”اش نقش‌ِ دیگری جز مدیرانِ شرکت‌ها دارند و نمایندگانِ دولت‌ها هستند. این گونه تمایزهایِ مفهومی را باید در ترجمه در نظر داشت. “ارتباط برقرار کردنِ معادلِ پیشنهادی با مخاطبِ فارسی” البته اهمیت دارد، اما سنجیدگی و دقتِ ترجمه نیز از خواننده طلب می‌کند که برای درکِ یک مفهوم تازه کوشش کند.

■ در بحث معنا هم باز دست کم دو سطح می توان تعریف کرد: یکی معنای قاموسی یکی معنای کاربردی. مثلا شما برای مارجینال در علم اقتصاد مرزانه پیشنهاد کرده اید. این را می توان معنای قاموسی نامید. فکر می کنید معنای قاموسی ارتباط کافی برقرار می کند؟ (در قیاس با “نهایی” برای همین مفهوم که معادل کاربردی و جاافتاده ای است.)

“نهایی” معادلِ درست و رسایی برای marginal نیست، اگرچه به کار رفته است. بلکه در کاربردهایِ این واژه در اقتصاد و جامعه‌شناسی باید رابطه‌ی آن را با margin (به معنایِ لبه، مرز، حاشیه) در نظر داشت. مرزانه اگرچه، به دلیلِ این که تاکنون به کار نرفته، ناآشنا می‌نماید، در ترکیب‌هایی مانندِ “سودِ مرزانه” (marginal profit)، به معنایِ “در مرزِ سود و زیان”، معنا را با دقت و روشنی می‌رساند و “فتوا”یِ من به کار بردنِ آن است. برای پروراندنِ زبانِ علمی نمی‌توان در محدوده‌ی زبانِ آشنا و عادی جا خوش کرد و ماند. بلکه، هر جا که لازم باشد می‌باید دامنه‌یِ واژگانِ فنّی را گسترش داد. یکی از هدف‌های اساسیِ این فرهنگ، چنان که در “درامدِ” آن گفته ام، همین است. یعنی، هم دقت‌بخشیدن هم وسعت بخشیدن به واژگان.



حامی اتووود
نظـــــــر اعضــــــــا
هنوز نظری برای این خبر ثبت نشده است.

ثبــــــــت نظـــــــر

  
جهت ارسال نظر باید وارد سیستم شوید. / عضو جدید
ایـمـــیـل :  
رمز عبـور :  

درباره معماران معاصر ایران :
این گروه در سال 1386 با هدف ایجاد پل ارتباطی بین معماران ایرانی معاصر گرد هم آمد.با شروع کار این وب سایت معماران متقاضی در محیطی ساده وکارآمد به تبادل پروژه ها ومقــــالات خود خواهند پرداخت ودر فضای فروم به بحث وگفتگو می پردازند.
خانه | ورود | ثبت نام | درباره ما | تماس با ما | قوانین سایت | راهنما | تبلیغات
© کلیه حقوق این وب سایت متعلق به گروه معماران معاصر می باشد.
Developed by Tryon Software Group