پروژه اقامتي (هتل 5 ستاره)، تجاري، خدماتي و تفريحي واقع در خيابان شهيد کاظمي قم در زميني به مساحت 31.567 مترمربع با تراکم ساختماني بالغ بر510 درصد و زيربناي تراکمي 159.000 در منطقه 7 شهرداري قم و حدفاصل خيابان‏ هاي صفائيه و بلوار شهيد منتظري و در هسته مرکزي شهر قم و فاصله 500 متري حرم مطهر حضرت معصومه‏(س) واقع شده است. منطقه 7، جزء مناطق داراي بافت فرسوده شهر قم به ‏شمار مي‏رود که به دليل ويژگي‏هاي همگن کالبدي، فضائي و با محوريت ساماندهي محدوده بارگاه روحاني حضرت معصومه‏(س)، در طرح جامع جديد شهر به عنوان يک منطقه مستقل تعيين شده است.

مجتمع اقامتي، تجاري، خدماتي و تفريحي واقع در خيابان شهيد کاظمي قم به عنوان مجموعه ‏اي چندعملکردي و با شعاع بين ‏المللي، ملي، شهري و منطقه‏ اي برنامه ‏ريزي شده ‏است. اين ويژگي‏ ها مبناي برنامه ‏ريزي عملکردي و راهبردهاي طراحي مجموعه به‏ شمار مي ‏رود. مباني برنامه ‏ريزي عملکردي مجموعه را مي‏ توان به‏ شرح زير برشمرد:

- ايجاد جاذبه‏ هاي اقامتي شاخص با عملکرد بين‏ المللي به منظور جذب گردشگران خارجي وارد شده به شهر

- ايجاد جاذبه‏ هاي شاخص تفريحي، پذيرائي با عملکرد ملي و شهري به منظور جذب گروه‏ هاي مختلف اجتماعي، اقتصادي و ايجاد تشخص اجتماعي براي مجموعه

- توجه به گرايشات بازار و الگوهاي موجود در نمونه‏ هاي مشابه داخلي و خارجي

- تامين نياز گروه‏ هاي مختلف سني، جنسي و اجتماعي، اقتصادي در مقياس شهري و منطقه ‏اي

- تامين نيازهاي خدماتي، تفريحي، ورزشي منطقه 7 و شهر قم با تاکيد بر تفريحات سالم خانواده ‏مدار در سطح مجموعه

- امکان تامين برگزاري جشنواره ‏ها، همايش‏ ها و فستيوال‏ هاي مختلف علمي، فرهنگي و هنري در سطوح مختلف بين‏ المللي و ملي و در حد جايگاه واقعي شهر قم و مطابق با چشم‏ انداز بلند مدت شهر

- بهره‏ گيري متناسب از موقعيت قرارگيري مجموعه و استفاده از پتانسيل‏ هاي بصري آن

بر اساس راهبردهاي ذکر شده، فعاليت‏ هاي تعريف‏ شده در مجموعه در چهار سطح به‏ شرح زير تعريف شده ‏است:

- عملکرد بين‏ المللي و ملي: هتل پنج ستاره، بازار ملل، رستوران‏هاي ملل

- عملکردهاي ملي و شهري: برندها و فروشگاه‏ هاي لوکس، پرديس بازي، امکانات ورزشي، مجموعه‏ هاي خريد، پرديس فرهنگ، رستوران‏ ها و فست فودها

- عملکرد منطقه ‏اي: هايپرمارکت، امکانات ورزشي و تفريحي

چشم انداز کلان پروژه

پروژه اقامتي (هتل 5 ستاره)، تجاري، خدماتي و تفريحي واقع در خيابان شهيد کاظمي قم مجموعه‏ اي چند عملکردي (Multi Function) و با شعاع بين ‏المللي، ملي، شهري و منطقه‏ اي در نظر گرفته ‏شده که به عنوان يک مرکز گردشگري توريستي (اقامتي و پذيرايي) و تجاري با کاربري مختلط و در ترکيب با فضاي شهري و به عنوان مکمل کمبودهاي آن عمل خواهد نمود.

اين مجتمع خواهد توانست در يک افق 3 ساله از زمان بهره ‏برداري به جايگاه تراز اول به لحاظ کاربري گردشگري (هتل) و تجاري، خدماتي در شهر قم و کشور از نقطه نظر کيفيت، تنوع و نوآوري در ارايه خدمات دست يافته و به يک نام (برند) موفق در صنعت گردشگري و خدمات تجاري مبدل گردد.

اهداف کلان، راهبردها و سياست‏هاي رسيدن به اين چشم ‏انداز عبارتند از:

- پايه‏ گذار يک مجتمع چند منظوره بزرگ مقياس در سطح کشور با تاکيد بر کاربري اقامتي (هتل 5 ستاره) و تجاري، خدماتي و تفريحي

- ايجاد هم ‏افزايي با بارگاه حرم مطهر حضرت معصومه‏(س) در جهت خدمات‏ رساني و سرويس‏ دهي با کيفيت

- خلق يک برند مکاني و برند اقتصادي در حوزه ‏هاي مختلف اقامتي (هتل) و خدماتي

- ايفاي نقش به عنوان يک مجتمع مدرن، شاخص و رقابت‏ پذير

- ايجاد يک محيط جذاب و سرزنده و در ارتباط با محيط شهري و در خورِ شان شهروندان، زائران و کارآفرينان طرح

- افزايش کارايي استفاده از زمين و نيل به ارزش افزوده اقتصادي جهت پاسخ‏گويي به هزينه فرصت سرمايه‏ گذاري

با توجه به چشم‏انداز و اهداف کلان پروژه، طراحي پروژه بايستي به سمتي پيش رود تا فضاي شهري را در دل اين مجموعه ايجاد کند تا زندگي و حيات مردمي را به اين مجتمع وارد کرده و از تلفيق آن با کاربري مجموعه، فضاي سرزنده و پويا در آن ايجاد کند.

با توجه به امکان‏ سنجي انجام گرفته در مجموع 5 طبقه تجاري، 5 طبقه پارکينگ و 4 طبقه کاربري طبقه کاربري‏ هاي اقامتي گردشگري، تفريحي و فرهنگي براي پروژه در نظر گرفته شده است که کاربري‏ هاي طبقات آن در مطالعات امکان ‏سنجي اقتصادي به تفصيل توضيح داده شده ‏است.

راهبردهاي شهرسازي

بر اساس راهبردهاي تعيين شده در برنامه‏ ريزي عملکردي مجموعه و امکانات و محدوديت‏ هاي موجود در برابر طراحي مجموعه، راهبردهاي برنامه‏ ريزي ايدئوگرامي و طراحي مجموعه تعيين شده‏ است. مهم‏ترين محدوديت‏ هاي موجود در برابر طراحي مجموعه عبارتند از:

- رعايت نسبت سطح اشغال 52 درصد در همکف از عرصه کل و تراکم ساختماني مصوب شده توسط کميسيون ماده 5 استان براي مجموعه به ميزان 510 درصد با بارگذاري تراکمي 159.000 متر مربع (به جز پارکينگ)

- انشقاق فضائي مجموعه دو سطح اصلي مجموعه حداقل تا طبقه سوم در نتيجه امتداد محود 35 متري شهيد کاظمي از ميان مجموعه و در صورت نياز به هم ‏پيوستگي بلوک‏ها در تراز بالاي 15 متر و در سطح اشغال کم (از ايجاد تونل يا ساباط جلوگيري شود)

- لزوم رعايت حريم هوائي 50 متري بيت رهبري در بلوک B مجموعه که در حريم بيت رهبري واقع مي‏باشد

- توجه به امر اشرافيت و سايه ‏اندازي مجموعه نسبت به بافت مجاور

- توجه به ايجاد و بهره‏ گيري حداکثري به جريان پياده مدار در معابر اطراف پروژه

- توجه به رفتار شهروندان و نحوه حضور و استفاده آنها از فضاهاي همگاني اطراف و داخل پروژه در طراحي مجموعه

راهکارهای اقتصادی

راهکارهاي دستيابي به راهبردهاي تدوين شده در برنامه‏ ريزي اقتصادي مجموعه را مي‏توان به ‏شرح زير برشمرد:

- جداسازي فعاليت‏هاي داراي شعاع عملکرد بين‏ المللي، ملي و شهري، منطقه ‏اي از طريق تمرکز هر يک در بلوک‏هاي شمالي و جنوبي مجموعه

- جانمائي فعاليت‏هاي مرتبط با خريد و خدمات مرتبط با آن در طبقات تحتاني هر يک از بلوک‏ها

- اختصاص طبقات مياني بلوک‏هاي شمالي و جنوبي به ترتيب به فعاليت‏هاي اداري و تفريحي، پذيرائي

- اختصاص طبقات فوقاني بلوک شمالي مجموعه به فعاليت‏هاي اقامتي، پذيرائي لوکس

- ايجاد پيوستگي فضائي بين فعاليت ‏هاي اقامتي، گردشگري بلوک شمالي و فعاليت‏ هاي تفريحي، پذيرائي بلوک جنوبي از طريق اتصال دو بلوک در ترازهاي خاص ارتفاعي به يکديگر

- پيش‏بيني و برنامه‏ ريزي فروشگاه‏هاي بزرگ در طبقات تجاري و پرهيز از تيپولوژي کوچک مقياس و خرده‏ فروشي در طبقات تجاري

- برنامه‏ ريزي فضايي فضاهاي تجاري بر اساس تئوري و استراتژي يک مقصد گردشگري شهري و منطقه‏ اي و Life Style Center با ايجاد تنوع کاربري‏ هاي خدماتي، تفريحي، پذيرايي و ... و ايجاد هم ‏افزايي فعال در کاربري‏ها

- شناسايي جامعه هدف و مخاطبان پروژه از طريق مدل STP براي کاهش ريسک پروژه و افزايش تحقق‏ پذيري فني، اقتصادي و مالي پروژه که با مشخص ‏شدن گروه هاي مختلف مخاطب پروژه و درنظر گرفتن کاربري‏ها و نيازهاي فضايي آنها پروژه به شايستگي و مزيت رقابتي خود دست پيدا خواهد نمود.

راهبردهاي طراحي معماري

در تنظيم راهبردهاي طراحي و معماري پروژه نياز به مدل هوشمندانه تراکمي در نحوه استقرار و بارگذاري توده ‏ها براي خلق يک نشانه شهري ضروري مي ‏باشد، لذا با توجه به بررسي‏ هاي صورت گرفته رعايت نکات ذيل ضروري مي‏باشد:

- بر اساس برنامه تفصيلي پروژه در طبقات به دو بخش خدمات تجاري و پشتيباني و مجموعه اقامتي هتل، سطح اشغال متفاوت کاربري‏ها در طبقات به گونه ‏اي برنامه‏ ريزي گردد که طبقات پايين‏ تر از سطح اشغال بيشتري برخوردار بوده و با جداکردن فيزيکي و فضايي دو بخش جدي کالبدي پروژه، تراکم اصلي و بارگزاري نهايي پروژه در مرکز ثقل زمين اتفاق افتد و در جبهه‏ هاي شمالي و جنوبي زمين رينگ کم ارتفاع پروژه را جانمايي نمود تا ملاحظات خط آسمان، هم ‏پيوندي با بافت پيراموني، موضوعات حريم و سايه ‏اندازي و اشراف و ... رعايت گردد اين موضوع در تطابق کامل با مصوبه کميسيون ماده 5 استان که امکان ساخت و طراحي بر رو و زير محور 35 متري را مجاز اعلام نموده نيز مي‏باشد.

- به دليل کمبود فضاهاي اجتماعي و پلازاهاي عمومي در شهر و نقش و کارکرد پروژه در ارتباط با بارگاه حضرت معصومه‏‏(س) و قرارگرفتن در حوزه فراگير آن و همچنين ايجاد يک مزيت رقابتي ويژه براي دستيابي به حداکثر کارايي اقتصادي فضاهاي پروژه، نياز به يک عرصه عمومي و اجتماعي در قلب پروژه است که با توجه به سطح اشغال زياد برنامه و محدوديت زمين، تنها تدبير باقي مانده استفاده موثر از ترازهاي فوقاني و تحتاني محور 35 متري مياني زمين است که چون در مرکز ثقل پروژه واقع شده ‏است اين امکان (استفاده موثر از سطوح آن) مي‏ تواند نقطه عطف و مرکز پوياي تعاملات اجتماعي پروژه گردد و در مناسبت‏ ها و آيين‏ هاي مختلف نيز باعث تقويت ايده و کارکرد پروژه گردد.

- مطالعه نقشه سيماي فضايي شهر در محدوده مرکزي شهر نشان مي‏دهد که در حوزه فراگير و بلافصل پروژه فقر جدي در سرانه فضاهاي باز و سبز وجود دارد که به علت مقياس و تاثيرگذاري پروژه که از آن مي‏توان به نوعي محرک توسعه در بافت مرکزي شهر قم نام برد ضرورت استفاده از مباني، رويکردها و تکنيک‏ هاي معماري سبز در طراحي، اجرا و بهره‏ برداري پروژه بيش از پيش احساس مي‏شود که ضمن شاخص و ممتازتر نمودن پروژه، مي‏ تواند باعث کاهش مصرف انرژي و صرفه‏ جويي‏ هاي جدي در زمان بهره‏ برداري از پروژه نيز گردد.

- ارتباط با کريدورهاي ارتباطي و محورهاي پياده حوزه بلافصل پروژه در توده ساختماني و افزايش نفوذپذيري ساختمان با حوزه بلافصل براي ارتباط بيشتر بافت با ساختمان و عدم ايجاد سد و توده کالبدي با تراکم بالا به شدت پيشنهاد مي‏ شود.

- با توجه به استقرار مجموعه در همجواري حرم مطهر حضرت معصومه‏(س) طراحي بايستي ايجادکننده شخصيتي متناسب و تعريف‏شده براي مجموعه باشد و عمده کاربري‏ هاي تعريف شده با مجموعه حرم مطهر هم‏ افزايي و سينرژي ايجاد نمايد. 

راهکارها

- توجه به معماري زمينه‌گرا که بر زمين‏ مداري و پيوند محيط با فضا و محيط اطراف از جنبه‏ هاي فضايي، حجمي و ارتباطي تاکيد دارد و با درک پيام بستر خود شکل مي‌گيرد و در واقع پيامي را که بستر معماري به او انتقال داده به عينيت رسانده و طراحي مي‌کند.

- توجه به موقعيت بارگاه حضرت معصومه‏(س) در جهت‏ گيري و نحوه استقرار توده ساختماني، محورهاي ارتباطي دروني پروژه براي استفاده از ديد مطلوب به حرم مخصوصاً در فضاهاي اقامتي و سالن‏ هاي کنفرانس با ايجاد کريدورهاي بصري براي هر دو بلوک (توجه به ايجاد کريدور بصري در نقاط خاص به حرم مطهر حضرت معصومه‏(س) در تراز نهايي بلوک B با توجه به اينکه تراز ارتفاعي بلوک A از بلوک B بيشتر است)

- استفاده از مفاهيم و بن‏ مايه‏ هاي معماري ايراني به‏ صورت متوازن و تبديل آن به رويکردها و تکنيک‏ هاي مدرن و به ‏روز معماري براي ايجاد بنايي شاخص، تاثيرگذار، به ‏روز و ايراني و اجتناب از برخوردهاي سطحي و فرمال و استفاده مبتذل از آرايه‏ ها، نقوش و موتيف ‏هاي معماري گذشته در طراحي معماري (حجم، پلان‏ها و نماها) نيز عميقاً توصيه مي‏شود.

- توجه به ايجاد معماري پايدار از طريق رعايت کامل پارامترهاي زيست‏ محيطي.

- پرهيز از پيچيدگي‏ هاي غيرضروري و ابهام براي خوانايي هر چه بيشتر و القاء درک صحيح تر از ساختمان و محيط پيرامون از طریق استفاده از فرم‏ها، احجام و دسترسي‏ هاي ساده و خوانا براي عملکردهاي مختلف پروژه.

- توجه کامل به تامين امنيت فعال در طراحي معماري فضاها و بخش‏هاي مختلف پروژه (با توجه به تفاوت فعاليت 24 ساعته بعضي بخش‏ها با تعطيلي شبانه برخي فعاليت‏ هاي ديگر).

- حجم‏ گذاري بيشتر در بر خيابان شهيد کاظمي و مرکز پروژه به منظور تاثير بصري و فرمال پروژه

- ايجاد عقب‏ نشيني در مدخل ورودي اصلي به منظور ديد بيشتر و ايجاد ورودي فاخر براي پروژه

- ايجاد دسترسي مستقيم و آسان به ورودي‏ هاي تجاري زيرزمين از سطح خيابان همکف

- ايجاد شرایط آسايش و رفاه و تهويه مناسب به منظور کاهش آلودگي و تصفيه هوا با استفاده از تدابيري مانند فضاي سبز داخلي، آب‏نماها، نورگيري سقف و آتريوم مرکزي

- عقب‏ نشيني از بر خيابان‏هاي 12 متري جانبي به منظور گسترده ‏کردن حرکت پياده به مسيرهاي جانبي پروژه

- رعايت دقيق مقررات ملي ساختمان و استانداردهاي رايج در ابعاد مختلف طراحي خصوصا ضوابط طراحي نماي شهرداري قم.