شهرها درون شهر

جنبش مهاجران وین، نشان دهنده پتانسیل خودسازماندهِ بی نظیر جامعه شهری است. با این حال؛ دربرهه ای، این زیستگاه های جدیدِ واقع در حومه شهر تأثیر کمی بر کمبود وحشتناک مسکن گذاشتند. به سال 1922؛ وین پس از اجرای اصلاحات مالیاتی بسیاردقیق (معرفی مالیات بر کالاهای لوکس، و املاک و مستغلات) به لحاظ  مالی مستقل  شد، مبنای مالی ای برای برنامه مسکن بزرگِ سازماندهی شده، توسط سوسیال دموکراتها ایجاد گردید.

60 هزار واحد مسکونی ساخته شده در طول ده سال بعد –ساختمان های مسکونی ساخته شده توسط  شهرداری وین سرخ–  نشان دهنده رویکردی پراگماتیک جهت تامین مسکن بوده است. تعداد زیادی از شهر های داخلی مزایای بیشتری نسبت به محیط های درحال توسعه، میان زیرساخت های موجود در شهر داشتند؛ به ویژه در زمینه شبکه حمل و نقل غیر هم سطحِ روزمینی و زیرزمینی، و سیستم های آب و فاضلاب. استدلالی که سوسیال دموکرات ها از انتخاب اولویت های شان در حوزه پیشرفت های شهری داشتند تحولات چند طبقه سازی سکونتگاه ها بود. (چنین پروژه هایی نیز بیشترحول این ایده اجتماعی-دموکراتیکی بود که چگونه طبقۀ کارگر باید زندگی کنند و تبدیل به "خانواده های کارگر بسامان" شوند.)

این کانسپت، تغییری کلان منتج از نماهای خارجی خیابانی سوپر بلوک ها بود که برای شهر امپریالیستی بسیار مهم بشمار می آمد. سوپر بلوک ها به مثابه "شهرها درون شهر"  در هر دو سمت ساختمان –خیابان و محوطه– گسترده شده بودند، حال آنکه همچنان  با توجه به مقیاس وسیع خود به گذشته بزرگ وین اشاره دارند.

آنها به مثابه نمادهای دوران جدید کارگران سوسیالیست در وین عمل کرده اند اما نه دقیقا همانطور که متفکران و معماران آزادی بخش امیدوار بودند. معمار اتریشی، جوزف فرانک به طعنه از بلوک استیجاری وُلکسوهنپالست به مثابه کاخی مسکونی برای مردم عادی سخن می گوید، که صرفا منحصر  به فرم های بورژوایی زندگی و نمایندگی بود.

برنامه مسکن وین که فراتر از یک پروژه آوانگارد و فراتر از جنبشی زیستگاهی و خودسازمانده بود، برنامه آموزشی ای برای کارگران شهر با هدف سامان مندی آن ها ارائه داد. کارل مارکس هوف -که در کنار یکی از ثروتمندترین محله های بورژوایی وین ساخته شده بود – محل صفوف منظم هفتگی طرفداران فوتبال (پرولتاریایی) را که از آن همانند یک دروازه در مسیر بزرگترین استادیوم فوتبال اروپا عبور می کردند؛ مشخص می نمود.

باز ساختارسازی بلوک های ساختمانی

جنگ داخلی اتریش از سال 1933/34 و رژیم اتریشی فاشیستی مستبدانه آن، موجب توقف ناگهانی  برنامه مسکن وین سرخ شد. تنها پس از جنگ جهانی دوم، برنامه مسکن اجتماعی از سوی شهرداری دوباره از سر گرفته و به ابزاری مهم در دولت رفاه تبدیل گردید.

در دهه 1990، در حالی که دیگر شهرهای اروپایی بیشتر سهام مسکن عمومی را واگذار کردند، وین برنامه خود را با معرفی برنامه "مسابقه توسعه دهنده" باز سازماندهی نمود:  یک مسابقه محدود برای هر پروژه جدید با هدف نگهداشت استانداردهای کیفیت بالا.

لینا استریروویتس، از استودیو وِلی، که هم اکنون  در حال برنامه ریزی بر روی یکی از بزرگترین پروژه های توسعه شهری ِ شهر داخلی در نوردباهنهوف است، می گوید: "این برنامه حرکتی پویا در شهر ایجاد نمود که منجر به پروژه های مسکونی  برجسته معمارانه و بسیار فراز جویانه شده است."

امروزه همچنان شهرداری حدود 22 درصد از کل سهام مسکن وین را در اختیار دارد، در حالیکه  بیش از یک چهارم سهام آن به طور عمومی تأمین مالی شده و متعلق به تعاونی های غیر انتفاعی است که آپارتمان ها را با قیمتی منصفانه اجاره  می دهند. شصت درصد جمعیت این شهر در پروژه های مسکن تحت پوشش شهرداری یا  دولتی زندگی می کنند.

اما چگونه شهر تا سال 2030 با پیش بینی رشد جمعیت 20 درصدی، بدون توجه به ورود پناهندگان روبرو می شود، نتیجه بعدا مشخص خواهد شد. توماس ماد̊رِیتر، مدیر برنامه ریزی شهر، از این موضوع آگاه است: "ما باید چالش هایی را برای مسکن اجتماعی با مجموعه ای از پیمایش ها در نظر بگیریم –همچنان که فضا را می سازیم،  فضای کافی سبز را نیز فراهم آوریم؛ اجرای ابزارهای جدید برای سیاست زمین پویا ."

رینهارد سِیس، شهرساز و منتقد وینی، اعتقاد دارد: "امروزه، شهرداری های اروپایی به طور عمده نیاز به تلاشی مشترک جهت غلبه بر سیاست های مالی انقباضی و اقدامات ریاضتی برای موفقیت درسیاست محلی پایدار دارند."

گابو هِیندل، معمار و رئیس جامعه معماران اتریش، می گوید: "می بایست  یک استراتژی سیاسی خوداتکا در رابطه با توزیع مجدد ثروت عمومی وجود داشته باشد -از جمله ثروت فضایی و شهری، دسترسی برای همه جامعه، نه به شیوه ای قیم مآبانه."

تقریبا یک قرن پس از تحقق جنبش مهاجران با ساختار تعاونی مانند آن، این تجربه نه تنها در وین، بلکه در یک مقیاس بزرگ، می تواند فرصتی جهت  ایجاد مدلی آینده محور را در زمینه تامین مسکن فراگیر فراهم آورد.

آندریاس رامپفهوبر سردبیر مدلینگ وین –داستان های واقعی در مسکن اجتماعی (Turia Kant) است. آیا شهر شما داستانی کمتر شناخته شده دارد که تاثیر عمده ای بر توسعه آن داشته است؟ می توانید با استفاده از  #storyofcities آن را دربخش نظرات مقاله مورد بحث در گاردین یا در توییتر به اشتراک بگذارید.

قسمت اول

قسمت دوم