آزادی، مقاومت و دموکراسی

موضوع پایانی که بررسی دقیق آن اهمیت دارد، مسئله فراگیر آزادی فردی است. یکی از بینش های مهم فوکو (2007) در نوشتارها و سخنرانی هایش درباره حکومت مندی، به این موضوع اشاره دارد که "آزادی" از نظر سیاسی نه فقط به معنای عام؛ توانایی همیشگی برای عملی غیر از آنچه جریان دارد؛ است، بلکه؛ همچنین، همواره به مثابه یک ساختار ویژه مرتبط با انواع مختلف روابط قدرت اجتماعی در نظر گرفته شده است. ساختارهای ویژه "آزادی" پاسخهای مختلفی را نسبت به شیوع ویروس پشت سر نهاده اند و ضروری ست از منظر برخی جزئیات مورد بررسی قرار گیرد.

برای شروع با یک روش دیسیپلینی، ویژگی متمایل به قرنطینه از یک سو، با استناد به "آزادی" به مثابه چیزیکه باید محافظت گردد، توضیح داده می شود. قرنطینه محدود، اغلب در بیانیه های رسمی سیاستمداران با "حق ها" پیوند خورده است، بنابراین حاکی از ارتباط شهروندی دموکراتیک است. با این حال؛ آزادی در راستای محافظت، با دقت بیشتری به مثابه ساختاری متصل به عقلانیت حکومت مندی لیبرال تلقی می گردد، نه عقلانیت آگاهانه شهروندی لیبرال. این امر بویژه در مورد قوانین توصیه شده از سوی فرمانداری های آلمان برای کاهش تماس (دولت فدرال 2020)، که صرفاً بیانگر  "آزادی هایی" هستند که به بهره وری و رفاه جمعیت کمک می کنند (سفر به محل کار، مصرف، ورزش بدنی)، کاملاً روشن است. نقش ارجح اقتصاد نیز در مواردی مانند اقدامات اضطراری باواریا، كه افراد را از ارائه خدمات مراقبتی كودكان در خانه های شخصی منع می كند، به استثنای موارد خدمات مراقبتی از كودكان در بخش خصوصی انتفاعی (وزارت داخله ایالت باواریا 2020)، نمود بازری دارد.

سیاستمداران یا متولیان نهادها (حداقل در زمان نگارش این مقاله) بر لزوم حمایت از "آزادی های" دموکراتیک در مشارکت در تصمیم گیری ها اعتقاد چندانی ندارند. کاملاً برعکس: آزادی اجتماعات به مثابه یک خطر زیست سیاسی شناخته می شود، و بدین ترتیب؛  تاکنون راهکارهای جایگزین یا توسعه نرم افزاری و سخت افزاری مجازیِ تحت حمایت از نظر تکنولوژی برای تعامل عمومی؛ محدود به حوزه تولید، مصرف و داوطلب شدن بوده است، نه مباحثه یا مشارکت عمومی. "بازی منافع" چند محوری که طبق گفته فوکو (2007) مشخصه دولت لیبرال است، به همین دلیل؛ بطور اساسی محدود شده است، پارلمان ها تعداد کرسی ها را کاهش داده، روندهای مشارکت مدنی به حالت تعلیق درآمده اند (به عنوان مثال Deutschlandfunk 2020) ) و تظاهرات ممنوع شده است .(GFF 2020)

ایالت های آلمان قوانین متفاوتی را تصویب کرده اند، برخی اکنون مشارکت عمومی را تحت محدودیت های خاصی مجاز می دانند. علاوه بر این؛ در اواسط آوریل، دیوان حقوقی فدرال آلمان منع عمومی تظاهرات را لغو کرد (الجزیره 2020). هنوز هم؛ سیاستمداران مختلف مشروعیت استفاده از حق اجتماعات را علناً منتفی دانسته اند. در "اقتصاد دولتی" غالب، بحث دموکراتیک در اینجا کمینه به طور ضمنی به مثابه یک امر لوکس برای اوقات عادی تلقی می شود، زمانیکه بسیاری از تصمیمات ضروری نیستند. صداهای مخالف یا پرسش گر از طریق ترکیبات شبیه سازی شده جنگ و خانواده، به مثابه اعمال غیر میهن پرستانه یا خطرناک تلقی می گردند. وزیر داخله ایالت نوردراین-وستفالن آلمان تا آنجا پیش رفت که مشروعیت قانونی آزادی اجتماعات را خود زیر سوال برد (وزارت داخله نوردراین-وستفالن 2020).

از سوی دیگر؛ آزادی به مثابه یک امکان عمومی تر کنش ورزی به روش های متفاوت، به طور گسترده ای به مثابه وجه کمتر مهم ماهیت انحصاری منابع و ظرفیت ها و دانش دولت شناخته شده است. به معنای دیگر، جمعیت از یک آزادی عملی برخوردار است که تمام فضاهایی را که توسط مقامات کنترل نمی شوند؛ اشغال می کنند -به ویژه در مواردی که با ناکارآمدی ها یا کاهش هزینه های عمومی مواجهند. بنابراین، ایالت ها با بطور مکرر از افراد می خواهند تا از این آزادی همراه با مسئولیت پذیری استفاده کنند: اطاعت از مقررات منع رفت و آمد، جلوگیری از احتکار کالاهای مصرفی یا تشکیل "کرونا پارتی". آزادی باید مطابق با اهداف زیست قدرت، یعنی همبستگی با سایر اعضای جمعیت (یعنی آن دسته از اعضای که شایسته همبستگی شناخته شده اند) اعمال گردد. در میان چیز های دیگر؛ این یک گریز تاریخی از هژمونی طولانی ساختارهای نئولیبرالی آزادی است، به موجب آن؛ ما همچنین می بایس همانند شرکت هایی عمل کنیم که صرفاً به دنبال منافع خود هستند. شکل جدیدی از آزادی با مسئولیت پذیری اعمال شده در شرایط فعلی  -و ترکیبی التقاطی از منطق های انضباطی و لیبرال-دولتی- رویه گسترده "خود قرنطینه گی" است.

پرکتیس های "غیرمسئولانه" آزادی در زمینه احتکار؛ مسئله تأثیر و هیجانات را مطرح می سازد. همانطور که قبلاً ذکر شد، منطق پیمان امنیتی بین دولت و جمعیت -و به طور کلی هنر لیبرال حاکمیت- متکی بر رشد ترس و اضطراب در ترکیب با عقلانیت ابزاری است. با این وجود ترویج اضطراب در حالیکه سعی در هدایت آن فقط در جهت های مفید (فاصله اجتماعی ، اقدامات بهداشتی) است و نه در جهت های غیر مفید (احتکار ، از دست دادن اعتماد نسبت به دولت) بسیار دشوار است.

پرورش ترس و اضطراب نیز ممکن است در طولانی مدت پایدار نباشد. اگر کووید 19 با کاهش نرخ شیوع تحت کنترل قرار گیرد، بدیهی است که این تشویش ها آرام خواهد شد. اگر پی آمد های آن به همان اندازه کشنده باشند که پیش تر در بسیاری از نقاط نشان داده شده، باز هم این احتمال وجود دارد که در طولانی مدت، ویژگی های جدید و وحشت زای زیست روزمره به تدریج به روال عادی بدل شده و در تجارب روزانه  زیست روزمره گنجانده شوند. سرانجام، اگر اقدامات اجرایی تا این مرحله با وخامت سیستم های بهداشتی و صدها هزار مرگ، مانع از وخیم شدن شدید اوضاع نگردد، تصمیماتی که تاکنون توسط دولت ها گرفته شده، اعتبار گذشته را از دست می دهند. در هر سه سناریو، این احتمال وجود دارد که پذیرش عمومی محدودیت های آزادی های دموکراتیک -به ویژه مشارکت در تصمیم گیری-، -مقبولیتی محوری در پیمان امنیتی -، به آرامی یا به سرعت دود شود و به هوا رود. تصمیمات اضطراری مقامات سیاسی و نهادی در حال حاضر در بسیاری از موارد  (RNZOnline 2020)  از جمله سیستم دانشگاهی آلمان که در آن کار می کنیم؛ مورد تردید قرار گرفته اند و انتظار می رود این موضوع بیشتر مورد بحث قرار گیرد. در غیر اینصورت؛ همانطور که ویلهلم هایتمایر، جامعه شناس آلمانی استدلال کرده است، امکان دارد "راهکار های" اقتدارگرایانه مورد توجه قرار گیرند (بانگل2020 ).

در میان همه این موارد، واضح است که نظم و انضباط، زیست قدرت و حکومت مندی را نمی توان به مثابه منطقی شفاف و سازگار از درون، در ترکیب با بسترهای عینی درک نمود. درعوض، آنها پروژه های پیچیده و تنش زایی را نشان می دهند که اغلب تأثیراتی مغایر با اهداف اعلام شده ایجاد می کنند. تنش هایی که در بالا مشخص کردیم مواردی را شامل می گردد: بین حفظ و محدود سازی گردش؛ بین منافع سرمایه و انسان ها؛ بین روش های مختلف ارزیابی زیست انسانی از منظر زیست سیاسی؛ بین دعوت به وحدت، و ساختارها و روشی که جمعیت ها را به گروه هایی با ارزش مثبت و منفی تقسیم می کند، و بین محافظت لیبرالی و محدودیت حاکمیتی یا انضباطی آزادی ها. به همین ترتیب؛ جای تعجب نیست که در یک فهم فوکویی، این سپهرهای پیچیده قدرت به طور روزمره؛ روزن هایی برای اشکال مختلف مقاومت خلق می سازند.

در هر "وضعیت استثنایی" که توسط مقامات مدرن اعلام می گردد، مقاومت و زیر سوال بردن تصمیمات آمرانه -کمینه در مراحل اولیه- توسط مقامات برای رفاه مردم، بشدت خطرناک و  تحت عنوان "تفرقه اندازانه" در زمانی که "همه ما باید با هم عمل کنیم"، یا بدتر از آن، به مثابه کنشی "خیانت آمیز" یا "ضد میهنی" تلقی می گردد. هرچند که بحران کووید -19 به پایان می رسد، ما در حال حاضر شاهد مبارزات فزاینده گسترده و علنی در مورد محدودیت های سختگیرانه تحمیلی دولت ها و بیش از میزان مشارکت دموکراتیک در تصمیم گیری ها هستیم. از نظر فوكو؛ نظم و انضباط، زیست قدرت و زيست سياست و حكومت مندی در همه اشکال گوناگون آنها به يك معنا، دائماً؛ توسط و در "گفتگو" با اشکال واقعي يا تصوري مقاومت و مبارزه تحريك مي شوند. همانطور که دلوز و گتاری (b2004، a2004) به طرز اقناعی استدلال کرده اند، برنامه ها  و گروه بندی های دستوری از بسیاری جهات توسط انواع پویایی های اجتماعی و مادی که تمایل به تخریب یا وارونه سازی این برنامه ها دارند، اجرا می شوند، در حالیکه دستورات جدیدی را نیز در پی دارند. اشکال تعمدی و آگاهانه تر مقاومت و مبارزه نیز توسط انواع روابط قدرت که فوکو مطرح کرد، فراخوانده یا بطور مشترک ایجاد شده اند. اساساً، مقاومت در برابر بسیاری از اشکال قدرت که او تحلیل می کند، امری ست که از اداره به روشی خاص، توسط مجموعه ای خاص از مقامات، در یک شرایط خاص امتناع می ورزد (فوکو 1982). اگرچه او اهمیت تاریخی پدیده های بزرگ و دیرنیهء آشنای "شورش" و "انقلاب" را تصدیق  می نمود، اما به طور کلی سعی می کرد بر سایر اشکال مبارزه و مقاومت که به لحاظ مخالفت های مضاعف و مقوله های اجتماعی به ظاهر پایدار مورد توجه قرار نگرفتند؛ تمرکز نماید. او به قانون اساسی مشروط و رابطه ای گفتمان ها، پرکتیس ها و ذهنیات سیاسی علاقه مند بود.

در شرایط فعلی؛ مثالی آموزنده از برهم کنش نزدیک قدرت و مقاومت در این مفهوم اخیر، معنای واقعی مقررات منع رفت و آمد و محدودیت های جابجایی شخصی را احاطه کرده است. از آلمان مجدداً مثال می زنیم، دستورات اولیه در ایالت و سپس در سطح فدرال پیش بینی می کرد که همچنان مردم اجازه دارند خانه های خود را ترک کنند، اما فقط برای رفتن به محل کار، خرید مواد غذایی و سایر کالاهای ضروری، یا انجام کارهای فیزیکی (از جمله پیاده روی باسگها) (وب سایت Zeit Online 2020).  با این حال؛ در پی آن، گزارش هایی مربوط به آفتاب گرفتن در پارک ها، مقامات (از جمله؛ ینس اشپا ن، وزیر بهداشت فدرال) را بر آن داشت تا مشخص سازند که تمدد اعصاب و تفریح در خارج از منزل، ماندن در جایی نیست. این مسله مجدداً به صورت محلی مجدداً مورد بررسی قرار گرفت، به عنوان مثال؛ مجلس سنای برلین، در یک قانون اصلاحی مصوب 21 آوریل 2020، "دوره های استراحت" با مدت زمان مشخص را از ممنوعیت های مربوط یه ثابت ماندن در یک مکان معاف کرد (مدیریت شهری برلین 2020).

در واقع؛ هزاران آلمانی اشکال ضروری تفریح را به روش خاص خود تعریف کرده اند، نه فقط سلامت جسمی بلکه به لحاظ روحی و روانی، تا زمانی که فاصله اجتماعی همچنان اعمال می گردد؛ این طرز از تمدد اعصاب ضروری بنظر می رسد. این وضعیت اهمیت مذاکرات را برجسته می سازد-که در بسیاری از کشورها نیز در حال انجام است- به نوعی شکل گیری آزادی اساسی و ذاتی مردم در رابطه با اشکال رسمی تحریم شده آزادی و مسائل مرتبط با آن که مبنای مشروع تصمیم گیری در مورد خود-حکومتی را تشکیل می دهد. در ادبیات حکومتی، چنین مسائلی غالباً از منظر ظهور اشکال خود به خودی یا هماهنگ تر "ضد حکومتی"، اشکال خود-حکومتی مغایر با دستورات اعمال شده از بالا؛ مورد بحث قرار می گیرد (به عنوان مثال اپادورای 2001). ذیل کووید 19؛ علاوه بر روش های فردی برای براندازی مقررات رسمی، چنین اشکال ضد حکومتی نیز شامل پرکتیس های جدید جمعی هستند، از جمله اَشکال خلاق اعتراض عمومی مانند تشکیل یک صف 900 متری در مقابل یک نانوایی در حالیکه بنرهایی را در دست دارند (فریشه 2020).

اشکال جدید خود سازماندهی، از پیش در سطح محلات شکل گرفته اند -اغلب از طریق گروه های چت تلگرام(همبستگی علیه کرونا 2020) و فضاهای مجازی در جمع آوری و توزیع اطلاعات از طریق سیستم عامل های مختلف آنلاین (به عنوان مثال سیستم پایشگر کرونا 2020). در این اشکال سازمانی غیر دولتی، اصطلاحات "همبستگی"، "مراقبت" و "آسیب پذیری" نیز برجسته شده اند. به عنوان مثال؛ ابتکارات آنلاین محله ای و سازمان های غیردولتی، توزیع غذا و ارائه خدمات برای افراد بی خانمان و گروه های آسیب پذیر را بسیج و هماهنگ کرده اند (اس آر 3؛ 2020). حتی اگر برخی از این شبکه ها از همان حوزه های تحت نفوذ منتقدان به واکنشهای دولت سربرآوردند، اما بحثهای پیرامون این فعالیتهای یکپارچه غالباً بر اهمیت اقدامات مربوط به کاهش تماسها، مانند گروه تلگرامی مستقر در برلین –"کرونا – اخبار- همبستگی علیه کرونا"، (که یکی از ما از ابتدای تأسیس در اواسط مارس 2020 آنرا دنبال نموده) مجدداً تأکید کرده است. و اگرچه برخی از منتقدان چپگرا مانند آگامبن (2020) آنچه را که به مثابه تشدید صریح یک نیروی عمیقاً اهریمنی زیست قدرتی می داند، تقبیح کرده اند، برخی دیگر؛ خواستار تصدیق وعده دموکراتیک در مراقبت از افراد آسیب پذیر شده اند ( هارک 2020، مزادرا 2020). در کنار بی اعتمادی عود شونده نسبت به اقدامات زیست سیاسی، همچنین فراخوانی در راستای تصویب نوعی قانون  "زیست سیاستی از پایین" در دستور کار قرار گرفته است (سُتیریز 2020).

چنین مصوباتی به ویژه در برخی بستر های تجربیات قبلی در زمینه اپیدمی، مانند جمهوری دموکراتیک کنگو، که اپیدمی ابولا در آن؛ هنگام وقوع کووید 19، بیش از دو سال می شد که فروکش کرده بود، تصویب شده اند. همانطور که تیمی از محققان ذکر کردند، "مدیران تصمیم گرفتند مدارس خود را تعطیل كنند حتی پیش از آنكه دولت رسماً تصمیم به تعطیلی کلیه فضاهای عمومی بگیرد و بسیاری از سازمانهای غیر دولتی در گوما یک هفته پیش از وضعیت اضطراری و بسته شدن مرزها در 24 مارس ماسک خریده و آنها را میان کارمندان خود توزیع کردند" (موریشو و دیگران 2020). آنها همچنین خاطرنشان می کنند که در راستای اقدامات دولت بمنظور جلب اعتماد شهروندان؛ مواردی مانند شفافیت، پاسخگویی و مداخله اجتماعات محلی؛ کلیدی است.

جمع بندی

مسائل آزادی، مشارکت دموکراتیک و ضد حکومتی احتمالاً برجسته تر خواهند شد، زیرا جوامع بتدریج به "بازگشت به حالت عادی" نزدیک می شوند: پرسش این است، کدام حالت عادی؟ با در نظر گرفتن بحران زیست محیطی به مثابه بارزترین نمونه، همچنین با توجه به افزایش آگاهی از هزینه های انسانی  پیرامون صورت شتابنده سرمایه داری جهانی نئولیبرالیزه که تا زمان بدل شدن ویروس به یک مسئله جهانی حرف اول را می زد، واضح به نظر می رسد که اصل غالبی که مدتها قابل تصور بوده: -"هیچ گزینه جایگزینی وجود ندارد"-؛ بطور قطع اعتبار خود را از دست داده است. اهداف مختلفی برای زیست قدرت قابل تصور اند: حمایت از حیات سیاره ای محدود به موجودات انسانی نیست و لزومی ندارد رفاه انسان ها برده وار، مقید به خواسته های گردش سرمایه باشد. و، با توجه به همه پیچیدگی ها و تناقضات موجود در وضعیت استثنائی کنونی، روشن است که هیچ سپهرآرائی ابزاری واحد، حتمی الوقوع یا الزام آوری و هیچ راه منحصرا قانونی که روابط قدرت اجتماعی می بایست با توجه به آن سازمان یابند؛ وجود ندارد.

فوکو صریحاً نسبت به این ایده که زیست اجتماعی همواره می تواند به گونه ای سازمان یابد که از روابط قدرت صرف نظر کند؛ انتقاد می کرد. در عوض، دو پرسش همیشه از اهمیت بالاتری برخوردار است: کدام شکل از روابط قدرت اجتماعی، ارجح است؟؛ و ثانیا، چگونه و توسط چه کسی باید در مورد روابط قدرت اجتماعی تصمیم گیری شود؟ حتی در شرایطی مانند حالت فعلی، که برخی از نسخه های پیمان امنیتی در حال اجرایند، هیچ پاسخ معتبری برای این پرسش  ها وجود ندارد. حاکمیت، نظم و انضباط، زیست قدرت و سیاست های زیستی و دولت لیبرال نه مهم اند و نه مهمترین اشکال قدرتی هستند که زیست ما را شکل می دهند. با این حال؛ درک نحوه کار آنها و فهم اینکه چگونه بحران فعلی، روش ابراز آنها را تغییر داده است، به طور کلی می تواند در حمایت از مشارکت بازتابی در تصمیمات فعلی و آینده در مورد نحوه شکل گیری زیست ما در طی و پس از بحران ویروس کرونا مفید باشد.

متیو جی هانا، جان سیمون هوتا و کریستوف شِیمان (گروه جغرافیا، دانشگاه بایرویت آلمان؛ [email protected])

منبع: آنتی پد آنلاین

منابع:

Afary J and Anderson K (2005) Foucault and the Iranian Revolution: Gender and the Seductions of Islamism. Chicago: University of Chicago Press

Al Jazeera (2020) Germans have right to protest during pandemic, court rules. 16 April https://www.aljazeera.com/news/2020/04/germans-protest-pandemic-court-rules-200416163510305.html (last accessed 5 May 2020)

Agamben G (2005) State of Exception (trans K Attell). Chicago: University of Chicago Press

Agamben G (2020) The invention of an epidemic. European Journal of Psychoanalysis 26 February http://www.journal-psychoanalysis.eu/coronavirus-and-philosophers (last accessed 27 April 2020)

Anderson B (2010) Morale and the affective geographies of the “war on terror”. Cultural Geographies 17(2):219-236

Anderson B (2011) Affect and biopower: Towards a politics of life. Transactions of the Institute of British Geographers 37(1):28-43

Anderson W (2020) Epidemic philosophy. Somatosphere 8 April http://somatosphere.net/2020/epidemic-philosophy.html (last accessed 8 April 2020)

Appadurai A (2001) Deep democracy: Urban governmentality and the horizon of politics. Environment and Urbanization 13(2):23-43

Bangel C (2020) Wilhelm Heitmeyer: “In der Krise wächst das Autoritäre”. Zeit Online 13 April https://www.zeit.de/gesellschaft/zeitgeschehen/2020-04/wilhelm-heitmeyer-coronavirus-verschwoerungstheorien-finanzmarkt-rechtsradikalismus (last accessed 5 May 2020)

Bayerisches Innenministerium (2020) “Informationen zum Coronavirus.” https://www.corona-katastrophenschutz.bayern.de/faq/index.php (last accessed 5 May 2020)

Billé F (2020) Containment. Somatosphere 1 April http://somatosphere.net/forumpost/containment (last accessed 24 April 2020)

Biolsi T (2018) Power and Progress on the Prairie: Governing People on Rosebud Reservation. Minneapolis: University of Minnesota Press

Bouie J (2020) Why coronavirus is killing African-Americans more than others. The New York Times 14 April https://www.nytimes.com/2020/04/14/opinion/sunday/coronavirus-racism-african-americans.html (last accessed 4 May 2020)

Braun B (2007) Biopolitics and the molecularization of life. Cultural Geographies 14(1):6-28

BMI (2020) “Grenzübertritt nur noch an bestimmten Grenzübergangsstellen.” Press release, Bundesministerium des Innern, für Bau und Heimat, 19 March https://www.bmi.bund.de/SharedDocs/pressemitteilungen/DE/2020/03/festlegung-grenzuebergangsstellen.html (last accessed 5 May 2020)

Chatterjee P (2004) The Politics of the Governed: Reflections on Popular Politics in Most of the World. New York: Columbia University Press

Collier S (2009) Topologies of power: Foucault’s analysis of political government beyond “governmentality”. Theory, Culture, and Society 26(6):78-108

Cooper M (2006) Pre-empting emergence: The biological turn in the war on terror. Theory, Culture, and Society 23(4):113-135

Cooper M (2017) Family Values: Between Neoliberalism and the New Social Conservatism. New York: Zone Books

Corona Monitor (2020) “Gesellschaftliche Transformation in Zeiten von Corona.” https://coronamonitor.noblogs.org/ (last accessed 5 May 2020)

Dean M (1999) Governmentality: Power and Rule in Modern Society. Thousand Oaks: Sage

Deleuze G (2006) Foucault (trans S Hand). London: Bloomsbury

Deleuze G and Guattari F (2004a) Anti-Oedipus (trans R Hurley, M Seem and H R Lane). London: Bloomsbury

Deleuze G and Guattari F (2004b) A Thousand Plateaus (trans B Massumi). London: Continuum

Der Regierende Bürgermeister von Berlin (2020) “Verordnung über erforderliche Maßnahmen zur Eindämmung der Ausbreitung des neuartigen Coronavirus SARS-CoV-2 in Berlin.” http://www.berlin.de/corona/massnahmen/verordnung/ (last accessed 5 May 2020)

Der Standard (2020) Frankreich öffnet in Corona-Krise Gefängnisse. 25 March https://www.derstandard.at/story/2000116146913/frankreich-oeffnet-in-coronakrise-gefaengnisse (last accessed 4 May 2020)

Deutschlandfunk (2020) Protest für Bürgerbeteiligung auch in Corona-Zeiten. 22 April https://srv.deutschlandradio.de/themes/dradio/script/aod/index.html (last accessed 23 April 2020)

Die Bundesregierung (2020a) Besprechung der Bundeskanzlerin mit den Regierungschefinnen und Regierungschefs der Länder. 22 March https://www.bundesregierung.de/breg-de/themen/coronavirus/besprechung-der-bundeskanzlerin-mit-den-regierungschefinnen-und-regierungschefs-der-laender-1733248 (last accessed 5 May 2020)

Die Bundesregierung (2020b) Beschränkungen des öffentlichen Lebens zur Eindämmung der COVID19-Epidemie. 15 April https://www.bundesregierung.de/resource/blob/973812/1744226/bcf47533c99dc84216eded8772e803d4/2020-04-15-beschluss-bund-laender-data.pdf (last accessed 5 May 2020)

Dießelmann A (2020) Kolumbien: Tote bei Gefängnisaufständen wegen Coronavirus. amerika21 23 March https://amerika21.de/2020/03/238429/corona-gefaengnis-kolumbien (last accessed 4 May 2020)

Donzelot J (1979) The Policing of Families (trans R Hurley). Baltimore: Johns Hopkins University Press

Dyer-Witheford N (2008) “Species-Beings: For Biocommunism.” Paper presented at the Historical Materialism conference “Many Marxisms”, London, November

Ecks S (2020) Lockdowns save, lockdowns kill: Valuing life after coronashock. Somatosphere 24 April http://somatosphere.net/2020/lockdowns-save-lockdowns-kill-valuing-life-after-coronashock.html (last accessed 25 April 2020)

Eichenberger R, Hegselmann R and Stadelmann D (2020) Corona-Immunität als entscheidende Ressource: Der Weg zurück in die Normalität. Center for Research in Economics, Management and the Arts 21 March http://www.crema-research.ch/bawp/2020-03.pdf (last accessed 4 May 2020)

Elden S (2017) Foucault: The Birth of Power. Cambridge: Polity

El-Tayeb F (2011) European Others: Queering Ethnicity in Postnational Europe. Minneapolis: University of Minnesota Press

Esposito R (2008) Bíos: Biopolitics and Philosophy (trans T Campbell). Minneapolis: University of Minnesota Press

Esposito R (2010) Communitas: The Origin and Destiny of Community (trans T Campbell). Palo Alto: Stanford University Press

Esposito R (2011) Immunitas: The Protection and Negation of Life (trans Z Hanafi). Cambridge: Polity

Esposito R (2020) Cured to the bitter end. European Journal of Psychoanalysis 28 February http://www.journal-psychoanalysis.eu/coronavirus-and-philosophers (last accessed 27 April 2020)

Ewald F (2002) An outline of a philosophy of precaution (trans S Utz). In T Baker and J Simon (eds) Embracing Risk: The Changing Culture of Insurance and Responsibility (pp239-273). Chicago: University of Chicago Press

Fannrich-Lautenschläger I (2020) Kinderschutz in der Coronakrise – Wenn sexualisierte Gewalt im Verborgenen bleibt. Deutschlandfunk 8 April https://www.deutschlandfunk.de/kinderschutz-in-der-coronakrise-wenn-sexualisierte-gewalt.1148.de.html?dram:article_id=474385 (last accessed 5 May 2020)

Fitzgerald D (2020) Stay the fuck at home. Somatosphere 13 April http://somatosphere.net/2020/stay-the-fuck-at-home.html (last accessed 24 April 2020)

Foucault M (1977) Discipline and Punish: The Birth of the Prison (trans A Sheridan). New York: Penguin

Foucault M (1978) The History of Sexuality, Vol. 1: An Introduction (trans R Hurley).New York: Random House

Foucault M (1982) The subject and power. In H Dreyfus and P Rabinow (eds) Michel Foucault: Beyond Structuralism and Hermeneutics (pp208-228). Chicago: University of Chicago Press

Foucault M (2003a) Die Sicherheit und der Staat [Security and the State]: Interview with Tribune Socialiste, 24-30 November. In id. Schriften, Vol. 3 (trans M Bischoff) (pp495-502). Frankfurt am Main: Suhrkamp

Foucault M (2003b) „Wird Klaus Croissant ausgeliefert?“: Le Nouvel Observateur Nr. 679, 14-20 November. In id. Schriften, Vol. 3 (trans M Bischoff) (pp468-474). Frankfurt am Main: Suhrkamp

Foucault M (2003c) Society Must Be Defended: Lectures at the Collège de France, 1975-1976 (trans D Macey). New York: Picador

Foucault M (2007) Security, Territory, Population: Lectures at the Collège de France, 1977-1978 (trans G Burchell). London: Palgrave Macmillan

Foucault M (2008a) The Birth of Biopolitics: Lectures at the Collège de France, 1978-1979 (trans G Burchell). London: Palgrave Macmillan

Foucault M (2008b) Psychiatric Power: Lectures at the Collège de France, 1973-1974 (trans G Burchell). London: Palgrave Macmillan

Frankfurter Rundschau (2020) Genesene Menschen als Ressource? 1 May https://www.fr.de/wissen/genesene-menschen-ressource-13747157.html (last accessed 4 May 2020)

Fritsche A (2020) Politische Schlange beim Bäcker bleibt ohne Strafe. Neues Deutschland 13 April https://www.neues-deutschland.de/artikel/1135415.coronakrise-politische-schlange-beim-baecker-bleibt-ohne-strafe.html (last accessed 5 May 2020)

Gay y Blasco P and Rodriguez Camacho M F (2020) COVID-19 and its impact on the Roma community: The case of Spain. Somatosphere 31 March http://somatosphere.net/forumpost/covid-19-roma-community-spain/ (last accessed 4 May 2020)

GFF (2020) “Kurzstudie: Versammlungsfreiheit, Demonstration und Protest in Zeiten von Corona.” Gesellschaft für Freiheitsrechte https://freiheitsrechte.org/corona-und-zivilgesellschaft/#versammlungsfreiheit (last accessed 5 May 2020)

Halasz G, Eckstein P, Pinkert R and Kaul M (2020) Abschieben – trotz Corona. Tagesschau 3 April https://www.tagesschau.de/investigativ/ndr/abschiebungen-corona-101.html (last accessed 4 May 2020)

Hale T, Webster S, Petherick A, Phillips T and Kira B (2020) “Coronavirus Government Response Tracker.” Blavatnik School of Government, University of Oxford https://www.bsg.ox.ac.uk/research/research-projects/coronavirus-government-response-tracker (last accessed 5 May 2020)

Hannah M (2010) (Mis)adventures in Rumsfeld space. GeoJournal 75(4):397-406

Hannah M (2011) Biopower, life, and Left politics. Antipode 43(4):1034-1055

Hannah M (2012) Foucault’s “German moment”: Genealogy of a disjuncture. Foucault Studies 13:116-137

Haraway D (2008) When Species Meet. Minneapolis: University of Minnesota Press

Hark S (2020) Die Netzwerke des Lebens. Frankfurter Rundschau 3 April https://www.fr.de/wissen/netzwerke-lebens-13640296.html (last accessed 25 April 2020)

inFranken (2020) Corona-Pandemie: Lehrerverband fordert Maskenpflicht an Schulen. 29 April https://www.infranken.de/ueberregional/bayern/coronavirus-ausgangsbeschraenkungen-schulen-und-kitas-in-bayern-kultusminister-piazolo-verkuendet-neue-details;art179,4991273 (last accessed 5 May 2020)

Isaac L and Croft J (2020) WHO says no evidence shows that having coronavirus prevents a second infection. CNN 25 April https://edition.cnn.com/2020/04/25/us/who-immunity-antibodies-covid-19/index.html (last accessed 4 May 2020)

Jansen F (2020) Extremisten und Corona – Berliner Verfassungsschutz warnt vor rechten Anschlägen. Der Tagesspiegel 13 April https://www.tagesspiegel.de/berlin/extremisten-und-corona-berliner-verfassungsschutz-warnt-vor-rechten-anschlaegen/25736888.html (last accessed 4 May 2020)

Kampf L and Pinkert R (2020) Corona-Pandemie: Virusangst in Gefängnissen. Tagesschau 19 March https://www.tagesschau.de/investigativ/ndr-wdr/corona-gefaengnisse-101.html (last accessed 4 May 2020)

Kitchener C (2020) Women academics seem to be submitting fewer papers during coronavirus. The Lily 24 April https://www.thelily.com/women-academics-seem-to-be-submitting-fewer-papers-during-coronavirus-never-seen-anything-like-it-says-one-editor/ (last accessed 5 May 2020)

Koch T, Küpper M and Richter C (2020) Die deutsche Grenzpolitik in Zeiten von Corona. Deutschlandfunk 10 April https://www.deutschlandfunk.de/schengen-ausgesetzt-die-deutsche-grenzpolitik-in-zeiten-von.724.de.html?dram:article_id=474459 (last accessed 4 May 2020)

Kreilinger V and Zeller C (2020) Corona-Pandemie – eine historische Wende. Aufbruch – für eine ökosozialistische Alternative 24 March http://www.oekosoz.org/wp-content/uploads/2020/03/VK_CZ_20200320_Corona_Gesundheit.pdf (last accessed 22 April 2020)

Langowski J and Piontek H (2020) Häusliche Gewalt in der Coronakrise Wenn die Kontaktsperre lebensgefährlich wird. Der Tagesspiegel 30 March https://m.tagesspiegel.de/berlin/haeusliche-gewalt-in-der-coronakrise-wenn-die-kontaktsperre-lebensgefaehrlich-wird/25696336.html (last accessed 4 May 2020)

Lemke T (2001) “The birth of bio-politics”: Michel Foucault’s lecture at the Collège de France on neo-liberal governmentality. Economy and Society 30(2):190-207

Lemke T (2019) Foucault’s Analysis of Modern Governmentality: A Critique of Political Reason (trans E Butler). London: Verso

Mada Masr (2020) Mike Davis on pandemics, super-capitalism, and the struggles of tomorrow. 30 March https://madamasr.com/en/2020/03/30/feature/politics/mike-davis-on-pandemics-super-capitalism-and-the-struggles-of-tomorrow/ (last accessed 4 May 2020)

Marx21 (2020) Corona and refugee camps: “A catastrophe is happening here”. 20 April https://www.marx21.de/corona-and-refugee-camps-a-catastrophe-is-happening-here/ (last accessed 4 May 2020)

Massumi B (2015) Ontopower: War, Powers, and the State of Perception. Durham: Duke University Press

Mbembe A (2003) Necropolitics. Public Culture 15(3):11-40

MDR (2020) “Kekulés Corona-Kompass.” Podcast, Mitteldeutscher Rundfunk https://www.mdr.de/nachrichten/podcast/kekule-corona/kompass-104.html (last accessed 5 May 2020)

Meyer E P N and Bustamante T (2020) Authoritarianism without emergency powers: Brazil under COVID-19. Verfassungsblog 8 April https://verfassungsblog.de/authoritarianism-without-emergency-powers-brazil-under-covid-19/ (last accessed 4 May 2020)

Mezzadra S (2020) Politics of struggles in the time of pandemic. Verso Books Blog 17 March https://www.versobooks.com/blogs/4598-politics-of-struggles-in-the-time-of-pandemic (last accessed 1 April 2020)

Minca C (2015) Geographies of the camp. Political Geography 49:74-83

Ministerium des Innerndes Landes Nordrhein-Westfalen (2020) “Schriftlicher Bericht des Ministers des Innern für die Sitzung des Innenausschusses am 23.04.2020 zu dem Tagesordnungspunkt ‘Versammlungen in NRW während der CoViD-19-Pandemie’.” https://www.landtag.nrw.de/portal/WWW/dokumentenarchiv/Dokument/MMV17-3266.pdf (last accessed 5 May 2020)

Mitchell D (2005) The SUV model of citizenship: Floating bubbles, buffer zones, and the rise of the “purely atomic” individual. Political Geography 24(1):77-100

Morisho N, Kalubi J, Park S-J and Doevenspeck M (2020) Same but different? A comparison of Ebola virus disease and Covid-19 after the Ebola epidemic in Eastern DRC (2018-20). African Arguments 24 April (https://africanarguments.org/2020/04/24/same-but-different-a-comparison-of-ebola-virus-disease-and-covid-19-after-the-ebola-epidemic-in-eastern-drc-2018-20/)

Network Refugees4Refugees (2020) Corona-Chaos in Ellwangen. 20 April https://refugees4refugees.wordpress.com/2020/04/20/corona-chaos-in-ellwangen-20-4-202/ (last accessed 4 May 2020)

OHCHR (2020) “Housing, the front line defence against the COVID-19 outbreak”, says UN expert. UN Office of the High Commissioner for Human Rights 18 March https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=25727 (last accessed 4 May 2020)

Parsons N and Salter M (2008) Israeli biopolitics: Closure, territorialisation, and governmentality in the occupied Palestinian territories. Geopolitics 13(4):701-723

Philo C (2007) “Bellicose history” and “local discursivities”: An archaeological reading of Michel Foucault’s Society Must be Defended. In J W Crampton and S Elden (eds) Space, Knowledge, and Power: Foucault and Geography (pp341-368). Aldershot: Ashgate

Prozorov S (2007) Foucault, Freedom, and Sovereignty. London: Routledge

Rabinow P and Rose N (2006) Biopower today. BioSocieties 1(2):195-217

Ricco J P (2020) For a governmentality of ethical distance. Unbecoming Community 17 March https://unbecomingcommunity.wordpress.com/2020/03/17/for-a-governmentality-of-ethical-distance/ (last accessed 4 May 2020)

Richmond M A (2020) “A little flu” could be fatal for Jair Bolsonaro. Jacobin 31 March https://www.jacobinmag.com/2020/03/jair-bolsonaro-coronavirus-covid-political-crisis (last accessed 4 May 2020)

RNZOnline (2020) Kundgebung für Beate Bahner vor dem Polizeirevier in Heidelberg-Bergheim. 15 April https://youtu.be/BiWzHZAMJCg (last accessed 5 May 2020)

Röhn T (2020) Die neue Härte Italiens und Maltas. Welt 14 April https://www.welt.de/politik/ausland/article207256505/Seenotrettung-im-Mittelmeer-Die-neue-Haerte-Italiens-und-Maltas.html (last accessed 4 May 2020)

Rose N (1999) Powers of Freedom: Reframing Political Thought. Cambridge: Cambridge University Press

Rose N (2001) The politics of life itself. Theory, Culture, and Society 18(6):1-30

Sarasin P (2020) Understanding the coronavirus pandemic with Foucault? Foucault Blog 31 March https://www.fsw.uzh.ch/foucaultblog/essays/254/understanding-corona-with-foucault (last accessed 4 May 2020)

Solidarisch gegen Corona (2020) “Solidaritätsnetzwerke.” https://solidarischgegencorona.wordpress.com/praxis-unterstuetzung/solidaritatsnetzwerke/ (last accessed 5 May 2020)

Sotiris P (2020) Against Agamben: Is a democratic biopolitics possible? Viewpoint Magazine 20 March https://www.viewpointmag.com/2020/03/20/against-agamben-democratic-biopolitics (last accessed 1 April 2020)

Spiegel (2020) Corona-Pandemie: Deutschland setzt humanitäre Flüchtlingsaufnahme aus. 18 March https://www.spiegel.de/politik/deutschland/corona-pandemie-deutschland-setzt-humanitaere-fluechtlingsaufnahme-aus-a-c1a6e824-4532-40a4-b06e-0d3f8042d0ba-amp (last accessed 4 May 2020)

SR3 (2020) Nachbarschaftshilfen und Tafeln in Zeiten von Corona. https://www.sr.de/sr/sr3/themen/panorama/corona_nachbarschaftshilfe_100.html (last accessed 5 May 2020)

Ulrich S (2020) Nazis nutzen Coronakrise: Solidarität mit Grenzen. Taz 15 April https://taz.de/Nazis-nutzen-Coronakrise/!5678947/ (last accessed 4 May 2020)

Wadewitz F (2020) Auch in Deutschland überwachen Drohnen die Corona-Maßnahmen. Der Tagesspiegel 4 April https://www.tagesspiegel.de/wirtschaft/ueberwachung-wegen-covid-19-auch-in-deutschland-ueberwachen-drohnen-die-corona-massnahmen/25714280.html (last accessed 5 May 2020)

Zeit Online (2020) Coronavirus: Bund und Länder beschließen Kontaktverbot. 22 March https://www.zeit.de/politik/deutschland/2020-03/bund-und-laender-verstaendigen-sich-auf-kontaktverbot (last accessed 5 May 2020)

مجموعه یادداشت های مربوط  به "ویروس کرونا" را می توانید از دو بخش (معماری و فاجعه) و (ویروس کرونا و معماری) مطالعه فرمایید.

- آنچه می توان از ویروس کرونا آموخت - بیل مک کیبن

- جهان پسا کرونا - یووال نوح هراری

- پایش و مجازات؟ بله لطفا! - اسلاوی ژیژک

- نکاتی بر وضعیت اپیدمی - آلن بدیو

- تفکراتی درمورد پی آیند های ممکن ویروس کرونا - فرانکو براردی بیفو

 - زیست-ریاضت و همبستگی در فضای اضطراری کووید 19 - میشل لانچئونه . عبدالمالک سیمونه .  قسمت اول

- زیست-ریاضت و همبستگی در فضای اضطراری کووید 19 - میشل لانچئونه . عبدالمالک سیمونه . قسمت دوم

- اپیدمی و آشکارگی دو قرن شکاف  طبقاتی و نژادی در آمریکا - ادوارد پوزنت

- درسهایی از سال کوویدی - یووال نوح هراری

- اندیشیدن از مجرای پاسخ های کووید 19 با فوکو – قسمت اول

- اندیشیدن از مجرای پاسخ های کووید 19 با فوکو – قسمت دوم

- اندیشیدن از مجرای پاسخ های کووید 19 با فوکو – قسمت سوم